Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka

Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka został wielokrotnie udowodniony licznymi badaniami i obserwacjami – niestety jest on negatywny. W dzisiejszych czasach, gdy użycie tego typu środków chemicznych jest na porządku dziennym, trudno uniknąć przedostawania się ich do organizmu. Można jednak to maksymalnie ograniczać, kupując w większości warzywa i owoce z ekologicznych, sprawdzonych upraw bądź uprawiając wybrane produkty samodzielnie.

Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka

Czym są pestycydy?

Pestycyd to pojęcie łączące terminy: „pest” (ang.) – szkodnik oraz „cide” (łac.) – zabijać. Jak wskazuje nazwa, są to więc produkty chemiczne ukierunkowane na zabijanie, niszczenie, likwidowanie szkodników bytujących na uprawach rolnych. Pestycydy są sztucznie syntezowanymi substancjami chemicznymi albo ich mieszaninami, stosowanymi do unicestwiania szkodników, w tym owadów, grzybów, pleśni oraz chwastów. Powszechnie nazywa się je „środkami ochrony roślin”. Wyróżniamy:

  • insektycydy – służące do zwalczania owadów;
  • herbicydy – służące do zwalczania chwastów;
  • fungicydy – służące do zwalczania grzybów.

Wspomniane grupy pestycydów zawierają ogromną liczbę składników aktywnych, preparatów i produktów. Ich celem jest ochrona uprawy i zwiększenie jej wydajności – plony są większe, dojrzewają szybciej, nie są niszczone. Przenosi się to na większy zysk dla plantatorów, jednak znacznym kosztem zdrowia pracowników i konsumentów, a także negatywnym wpływem na środowisko naturalne.

Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka

Kontakt z pestycydami przez wiele lat może powodować bóle głowy, nudności, zawroty głowy, a w skrajnych przypadkach nawet uszkodzenia układu nerwowego. Uważa się, że są one czynnikami ryzyka chorób cywilizacyjnych, do których zaliczmy m.in. schorzenia neurodegeneracyjne (np. choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, demencje), zaburzenia trawienia (m.in. celiakia, zespół jelita drażliwego, zespół jelita nieszczelnego), problemy endokrynologiczne (np. choroba Hashimoto, niedoczynność tarczycy), zaburzenia psychiczne (np. depresja), alergie i wiele innych.

Udowodniono również, że długotrwała ekspozycja na pestycydy może zwiększać ryzyko nowotworów, takich jak chłoniak, białaczka czy rak piersi. Wpływają one mutagennie na komórki, co prowadzi do nowotworzenia. Pestycydy są szczególnie niebezpieczne dla rozwijających się płodów, ponieważ mogą prowadzić do ciężkich wad wrodzonych i genetycznych. Wykazano też, że pestycydy negatywnie wpływają na kondycję skóry oraz na samopoczucie.

Pestycydy w produktach spożywczych

Według badań Komisji Europejskiej surowcem, w którym najczęściej stwierdzano pozostałości pestycydów, był szpinak. Jednak to nie jedyny produkt, przez który jesteśmy narażeni na ich spożywanie. Na podstawie innych badań wykazano, że znaczne pozostałości pestycydów znajdują się na truskawkach, czarnej porzeczce oraz papryce pomarańczowej. Przykładowo w badanych truskawkach wyizolowano pozostałości 21 pestycydów, zaś z papryki i czarnej porzeczki po 20. Najczęstszymi były pestycydy fosforoorganiczne, które stanowiły aż 50% wszystkich wykrytych pestycydów. Jednak ich stężenia nie przekraczały dopuszczalnych norm. Spożywając te produkty, nie jesteśmy narażeni na zatrucie pestycydami. Nie oznacza to jednak, że nie przyniosą wielu negatywnych konsekwencji, jeśli będą spożywane przez wiele lat.

Jak ograniczyć spożycie pestycydów?

Aby ograniczyć spożycie pestycydów, przede wszystkim należy sięgać po owoce i warzywa z ekologicznych lub własnych, przydomowych upraw. Takie produkty na półkach sklepowych oznaczane są stosownymi certyfikatami. Można również zakupić ozonator do produktów spożywczych, który w dużej mierze usuwa z owoców i warzyw szkodliwe związki i chemikalia. Tańszą alternatywą dla ozonatora jest odpowiednie mycie owoców.

Tutaj warto podkreślić, że sama woda nie jest w stanie zmyć pestycydów. Cała procedura obejmuje 3 etapy, które należy wykonywać w podanej kolejności:

  • usuwanie bakterii – na powierzchni wszystkich kupnych owoców i warzyw znajdują się bakterie, których nie usunie bieżąca woda z kranu. Można więc zdecydować się na rozpuszczenie w 1 litrze wody pół szklanki octu lub 2 łyżeczek kwasku cytrynowego, po czym płucze się w tym przygotowane owoce przez 3 minuty;
  • usuwanie pestycydów – kluczowy etap, w którym na 1 litr wody przypada 1 czubata łyżka sody oczyszczonej. Płuczemy w tym owoce lub warzywa przez 3 minuty;
  • płukanie – ma na celu przygotowanie owoców i warzyw do bezpośredniego spożycia. Wystarczy dokładnie płukać je przez 5 minut w czystej wodzie, aby pozbyć się sody oczyszczonej i wszelkich innych pozostałych zanieczyszczeń.

Mimo wszystko, wciąż najlepszym sposobem będzie kupno wysokiej jakości warzyw i owoców lub własna hodowla, jeżeli jest taka możliwość.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Michota-Katulska E., Zegan M., Dziołak A., Boniecka I., Pestycydy jako zagrożenie występujące w żywności, Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 1/2015.
  2. Kowalska G., Kowalski R., Pestycydy – zakres i ryzyko stosowania, korzyści i zagrożenia. Praca przeglądowa, Annales Horticulturae, 2/2019.
  3. Grotowska M., Janda K., Jakubczyk K., Wpływ pestycydów na zdrowie człowieka, Pomeranian J Life Sci 2018;64(2):42-50.

Może Cię zainteresować

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *