Zaburzenia snu u dzieci

Zaburzenia snu u dzieci są powszechnym zjawiskiem. Szacuje się, że dotyczą nawet 25-40% najmłodszych pacjentów. Mogą ustąpić samoistnie w późniejszym wieku, jednak ich etiologia i dokładny przebieg wciąż nie zostały do końca poznane. Diagnostyką i leczeniem zaburzeń snu przeważnie zajmuje się neurolog dziecięcy.

Zaburzenia snu u dzieci – przyczyny

Problem zaburzeń snu występuje już u dzieci najmłodszych i w okresie noworodkowym. Mechanizm rozwoju tego typu problemów nie został do końca poznany, choć wymienia się wiele czynników ryzyka i teorii. Przede wszystkim wśród dzieci, u których rozpoznano określone zaburzenia psychiczne, problemy ze snem pojawiają się częściej. Przykładowo, u tych dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu problemy związane ze snem dotyczą 50-70%, zaś aż 73% dzieci z zaburzeniami depresyjnymi skarży się na bezsenność. Poza problemami natury psychicznej, zaburzenia snu u dzieci mogą wynikać z:

• źle dobranej farmakoterapii w przebiegu leczenia chorób przewlekłych;
• nadpobudliwości ruchowej, w tym zespołu niespokojnych nóg czy ADHD;
• zaburzeń rytmu okołodobowego w związku z częstym podróżowaniem po świecie, upośledzeniem czynności szyszynki (produkującej melatoninę – hormon snu) lub zbyt częstym i długim korzystaniem z laptopów, smartfonów czy telewizora w ciągu dnia (zwłaszcza wieczorem i przed snem);
• zespołu bezdechu sennego;
• braku higieny snu – w tym niewygodnego materaca, chodzenia spać o zbyt późnych godzinach;
• problemów emocjonalnych, np. silnego stresu w szkole, kłótni z przyjaciółmi, rozwodu rodziców;
• dolegliwości bólowych, np. w związku z infekcjami wirusowymi, przebytymi kontuzjami itd.;
• spożywania pokarmów i napojów pobudzających przed snem, np. bogatych w cukier.

Przyczyn może być jednak znacznie więcej, a wciąż (mimo licznych badań) nie wiadomo do końca, jaki jest mechanizm rozwoju poszczególnych zaburzeń snu. Nie wiadomo też, dlaczego u niektórych dzieci narażonych na czynniki ryzyka zaburzenia snu się rozwijają, a u innych nie.

Zaburzenia snu u dzieci – objawy

U dzieci i młodzieży najczęściej występują zakłócenia snu takie jak:

• bezsenność – trudności w zasypianiu i utrzymaniu snu z częstymi przebudzeniami, lęk przed ciemnością i opór przed pójściem do łóżka;
• parasomnie – definiowane jako zachowania związane z niezupełnymi częściowymi wybudzeniami podczas snu i zasypiania lub występujące po przebudzeniach. Pojawiają się zarówno w czasie snu non-REM, jak i REM. Do grona parasomnii zalicza się m.in.: jaktacje, sennowłóctwo, mówienie przez sen, koszmary senne, wybudzenia z dezorientacją, lęki nocne i moczenie nocne;
• zaburzenia oddychania podczas snu – najczęstszymi są: pierwotne chrapanie, zespół zwiększonej oporności w górnych drogach oddechowych oraz obturacyjny bezdech podczas snu;
• nadmierna senność, nazywana narkolepsją – klasyczna tetrada narkoleptyczna obejmuje senność w ciągu dnia, katapleksję, halucynacje hipnagogiczne/hipnopompiczne i porażenie przysenne;
• zespół niespokojnych nóg i zespół okresowych ruchów kończyn – zaburzenie sensomotoryczne przejawiające się głównie w nocy, któremu towarzyszy nieprzyjemne uczucie i potrzeba poruszenia nogą.

Zaburzenia snu u dzieci mogą pojawić się w każdym wieku i zawsze powinny być obserwowane przez rodziców. Często mają charakter przejściowy i łagodny przebieg, jednak w niektórych przypadkach wymagają profesjonalnej pomocy. Zwłaszcza gdy wynikają z realnych problemów układowych lub ogólnoustrojowych.

Leczenie zaburzeń snu u dzieci

W pierwszej kolejności należy przestrzegać zasad higieny snu, spośród których najistotniejsze są:

• eliminacja z sypialni dziecka źródeł sztucznego światła niebieskiego, takich jak laptop, telewizor, smartfon, tablet przynajmniej na 3 godziny przed snem i zalecenie unikania korzystania z tych urządzeń w domu;
• stałe pory snu;
• unikanie picia napojów pobudzających, np. zawierających cukier lub kofeinę;
• spożywanie ostatniego posiłku najpóźniej 2 godziny przed snem;
• spożywanie śniadań bogatych w tryptofan i witaminę B6, a także suplementacja witaminy D;
• ograniczenie spożycia cukrów prostych, zwłaszcza w drugiej połowie dnia;
• regularna aktywność fizyczna, jednak nie później niż 2 godziny przed snem.

Dodatkowo przy zaburzeniach snu wdraża się terapie indywidualnie, w zależności od rodzaju problemu. Przykładowo przy bezsenności dziecku podać można suplementy z melatoniną (po konsultacji z lekarzem) lub lekki napar ziołowy z rumianku. Można również zastosować ciepłą kąpiel z dodatkiem odprężającego olejku eterycznego, np. lawendowego. Z kolei przy chrapaniu należy zbadać jamę ustną i gardło pacjenta, aby wykluczyć podłoże anatomiczne (np. przerośnięte migdałki, które usuwa się chirurgicznie). Przy zaburzeniach snu u dzieci warto wykonać badania krwi, zarówno zwykłą morfologię, jak i glikemię czy poziom hormonów. Jeśli domowe metody leczenia nie pomagają, a stan zdrowia nie wskazuje na choroby układowe, warto zwrócić się po pomoc do psychoterapeuty dziecięcego.

Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kaczor M., Skalski M., Leczenie behawioralnych zaburzeń snu u dzieci i młodzieży – przegląd literatury, Psychiatria Polska, 50/2016.
2. Ivanenko A., Patwari P., Rozpoznawanie i leczenie zaburzeń snu u dzieci, Psychiatria po Dyplomie, 4/2009.
3. Krysiak-Rogala K., Jernajczyk W., Zaburzenia snu u dzieci i młodzieży z zaburzeniami i chorobami psychicznymi – zaburzenia afektywne i lękowe, Psychiatria Polska, 2/2013.
4. Zając A., Skowronek-Bała B., Wesołowska E., Kaciński M., Wstępne wyniki badań wideoelektroencefalograficznych i polisomnograficznych zaburzeń snu u dzieci, Przegląd Lekarski,