Zatrucie pokarmowe to choroba dotycząca głównie układu pokarmowego, będąca zbiorem rozmaitych objawów ogólnoustrojowych i gastrycznych, pojawiających się w związku ze spożyciem pokarmu zawierającego chorobotwórcze bakterie. Choć to właśnie bakterie najczęściej wywołują zatrucia, dolegliwości mogą być też reakcją na patogenne grzyby i pleśnie. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz rodzinny, jednak w niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja.
Zatrucie pokarmowe – przyczyny
Najczęstszymi czynnikami wywołującymi zatrucie pokarmowe są:
- Campylobacter – zwykle występują w drobiu, ale i w innych gatunkach mięs oraz w mleku niepasteryzowanym. Pierwsze symptomy (wysoka gorączka, nudności, biegunki z domieszką krwi, zapalenie jelit) pojawiają się po 2-4 dniach. U dzieci i osób starszych może dojść do groźnych powikłań;
- Salmonella – znajduje się głównie w mięsie, mleku i jego przetworach, jajach, często także w owocach morza;
- Clostridium botulinum (jad kiełbasiany) – można ją znaleźć w zepsutych konserwach, przetworach nieodpowiednio przyrządzonych czy nawet w miodzie;
- Gronkowiec złocisty – źródłem zatruć są krojone wędliny, mielone mięso, ryby, mleko i produkty mleczne, wyroby garmażeryjne, lody, ciastka, kremy. Toksyna gronkowca wyróżnia się wysoką odpornością na działanie temperatur. Objawy pojawiają się bardzo szybko, już po 1-2 godzinach od spożycia bakterii;
- Bacillus cereus – może występować w ryżu, potrawach z makaronu i ziemniaków. Objawy pojawiają się bardzo szybko, nawet po 30 minutach od spożycia. Zarodniki są w stanie przetrwać obróbkę termiczną, np. gotowanie;
- Yersinia – zatrucie pokarmowe pojawia się wskutek spożycia surowej wołowiny. Bakteria wykazuje odporność na niskie temperatury;
- Listeria monocytogenes – występująca w surowych jarzynach i owocach, niepasteryzowanych produktach mlecznych oraz niedogotowanym mięsie;
- Escherichia coli – znajdująca się w mięsie drobiowym, rzadziej wołowym lub wieprzowym.
Przyczyną zatruć pokarmowych jest więc spożycie produktów, które zawierają określone szczepy bakterii. Najczęściej zatrucia mają miejsce, gdy produkty spożywcze zostały nieodpowiednio przygotowane lub przechowywane, gdy spożywamy je po upływie terminu ważności oraz gdy nie przestrzegamy zasad higieny podczas obróbki żywności.
Zatrucie pokarmowe – objawy
Charakterystyczne objawy zatrucia pokarmowego to:
- biegunka;
- bóle brzucha o charakterze kurczowym;
- zawroty głowy;
- nudności i wymioty;
- ogólne złe samopoczucie;
- dreszcze;
- bolesne wzdęcia;
- podwójne widzenie i opadanie powiek (przy zatruciach jadem kiełbasianym);
- porażenie mięśni;
- gazy o nieprzyjemnym zapachu;
- gorączka lub stan podgorączkowy (nie zawsze).
Obraz kliniczny może się różnić w zależności od bakterii, która spowodowała zatrucie pokarmowe. W grupie ryzyka znajdują się dzieci, seniorzy, osoby ze znacznie obniżoną odpornością oraz kobiety ciężarne. Te osoby po zatruciu pokarmowym muszą jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Zatrucie pokarmow – jak leczyć?
Leczenie zatruć pokarmowych zależy od rodzaju bakterii, która je spowodowała. Przykładowo, osoby ogólnie zdrowe po zatruciach Salmonellą dobrze reagują na odpowiednią dietę, wysokie nawodnienie organizmu i przyjmowanie węgla leczniczego. Hospitalizacja rzadko jest konieczna. Z kolei przy zatruciach jadem kiełbasianym kontakt z lekarzem jest wręcz konieczny, ponieważ może dojść do niewydolności oddechowej i zatrzymania akcji serca. Należy jak najszybciej podać antytoksynę botulinową. Jako że osoba bez przeszkolenia medycznego nie jest w stanie stwierdzić, co doprowadziło do zatrucia pokarmowego, najlepiej w każdym przypadku zasięgnąć opinii lekarza.
Uzupełnieniem leczenia jest również postępowanie domowe. Po zatruciu w pierwszej kolejności należy zwymiotować treść pokarmową. Nie powstrzymujemy biegunek, ponieważ jest to sposób organizmu na oczyszczenie się z patogenów. Aby nie doszło do odwodnienia należy jednak pić dużą ilość wody z elektrolitami. Doraźnie, przy bólach brzucha i nudnościach, można pić napar z mięty pieprzowej lub imbiru. Dieta w pierwszych dniach musi być lekkostrawna, bez dodatku intensywnych przypraw, które zwykle nasilają objawy gastryczne. Warto również stosować węgiel aktywny, który jest dostępny do kupienia w każdej aptece.
Po zatruciu pokarmowym, gdy bakteria zostanie usunięta z organizmu, warto zadbać o odporność. W tym celu należy przede wszystkim rozpocząć suplementację Chlorelli oraz kwasów tłuszczowych Omega 3.
Polecane produkty:
|
Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny
Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Pośniak M., Sokół-Leszczyńska B., Łuczak M., Profilaktyka zatruć pokarmowych o etiologii bakteryjnej, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 4/2006.
- Świerszcz Ł., Roszkowska A., Rutkowski M., Piecewicz-Szczęsna H., Analiza epidemiologiczna bakteryjnych zatruć pokarmowych w Polsce w latach 2005-2015,
- Journal of Education, Health and Sport, 7/2017.
