Alergia kontaktowa to choroba występująca nawet u do 40% pacjentów dorosłych i do 30% dzieci i młodzieży. Odnosi się do nadwrażliwości wskutek przestrojenia układu immunologicznego, w której przebiegu kontakt skóry z alergenami skutkuje wystąpieniem uciążliwych dolegliwości. Diagnostyką i leczeniem problemu zajmuje się lekarz alergolog. Jest on prosty w rozpoznaniu.
Alergia kontaktowa – przyczyny
Alergia kontaktowa jest swoistą nadwrażliwością organizmu na substancje chemiczne o niewielkiej masie cząsteczkowej, które nazywa się potocznie haptenami, a także na proteiny. Reakcję tą indukuje bezpośredni kontakt wskazanych substancji z ludzką skórą. Rozwija się odczyn zapalny, którego początkiem jest rozpoznanie danego alergenu przez receptor swoistego limfocytu. Co ciekawe, przeciwciała nie odgrywają tu znaczącej roli, co odróżnia alergię kontaktową od innych typów reakcji alergicznej. Przyczyny alergii kontaktowej wciąż nie zostały jednak w pełni poznane. Nie wiadomo, dlaczego układ immunologiczny niektórych pacjentów nadmiernie reaguje na alergeny kontaktowe, natomiast dla innych są one całkowicie neutralne. Jako że częstość występowania alergii kontaktowej rośnie w krajach wysokorozwiniętych, zalicza się ją do grona chorób cywilizacyjnych XXI wieku.
Alergię kontaktową wywoływać mogą różnorodne czynniki i substancje. Do najczęściej alergizujących zalicza się jednak: nikiel, kobalt, chrom, pallad, konserwanty w kosmetykach i maściach do stosowania zewnętrznego, substancje zapachowe kosmetyków i perfum, lateks.
Alergia kontaktowa a alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
Nie należy mylić tych dwóch pojęć. Alergia kontaktowa odnosi się do reakcji organizmu na hapteny lub proteiny i jest uznawana za chorobę. Z kolei alergiczne kontaktowe zapalenie skóry to stan zapalny skóry tworzący się w miejscu jej kontaktu z substancją chemiczną lub proteiną u pacjenta z alergią kontaktową. W skrócie można zatem stwierdzić, że alergia kontaktowa jest chorobą, natomiast alergiczne kontaktowe zapalenie skóry jej manifestacją.
Alergia kontaktowa – objawy
Alergia kontaktowa może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Najbardziej charakterystycznym objawem są jednak grudki i pęcherzyki zlewające się w większe ogniska rumieniowo-wysiękowe. Zmiany te mają nieregularne obrysy i choć odgraniczają się od otaczającej zdrowej skóry, granica ta jest dość zatarta. Grudki i pęcherzyki pojawiają się już w ciągu 24-48 godzin po ekspozycji na dany alergen kontaktowy. Na samym początku lokalizują się wyłącznie w miejscu styczności skóry z alergenem, jednak wraz z upływem czasu wykazują tendencję do rozprzestrzeniania się na dalsze partie ciała.
Przewlekłe postacie choroby zazwyczaj są zejściem ostrej fazy wyprysku, choć rozwijają się również jako choroba pierwotna. Wśród objawów dominuje umiarkowany rumień i złuszczanie naskórka, czemu bardzo często towarzyszy uporczywy świąd skóry.
Diagnostyka alergii kontaktowej
Złotym standardem diagnostyki alergii kontaktowej są testy płatkowe, nazywane potocznie testami naskórkowymi. Płytki testowe zawierające w swoim składzie podejrzane o alergię hapteny nakłada się bezpośrednio na niezmienioną chorobowo skórę na okres 48 godzin. Po tym czasie testy się usuwa, a miejsca przylegania poszczególnych substancji dokładnie zaznacza. Po 30 minutach odbywa się pierwszy odczyt, zaś drugi po 48 godzinach. Obserwuje się reakcję skórną na kontakt z wybranymi alergenami.
Alergia kontaktowa – leczenie
Ze względu na brak znajomości przyczyn alergii, nie ma możliwości leczenia przyczynowego. Pacjenci najczęściej decydują się więc na unikanie zdiagnozowanych alergenów kontaktowych, np. korzystanie wyłącznie z rękawiczek niezawierających w składzie lateksu, unikanie biżuterii z niklu na rzecz złota i srebra bądź dokładne czytanie składu kosmetyków. Objawowo stosuje się farmakoterapię – maści i kremy do aplikacji zewnętrznej bądź (rzadziej) doustne leki przeciwhistaminowe. W zaawansowanych przypadkach alergii kontaktowej pacjent stosuje glikokortykoidy, jednak powinny one być przepisywane wyłącznie przy stanach ostrych i stosowane krótkoterminowo ze względu na ryzyko działań niepożądanych.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Śpiewak R., Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowanie, Alergia Astma Immunologia, 2007, 12 (3): 109-127;
- Kręcisz B., Chomiczewska-Skóra D., Kieć-Świerczyńska M., Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, Alergia, 2014, 1: 19-24.
- Dawicka J., Uczulenie na składniki kosmetyków u pacjentów z alergicznym kontaktowym zapaleniem skóry, Gdańsk 2020.
