Metale ciężkie

Metale ciężkie, takie jak ołów, kadm, rtęć czy tal należą do grupy najgroźniejszych zanieczyszczeń środowiska. Jeśli przedostaną się do ustroju człowieka, mogą kumulować się w tkankach, na dłuższą metę wywierając wiele niekorzystnych zjawisk, a nawet generując groźne choroby. Dlatego tak dużą wagę przykłada się do zdrowego trybu życia oraz do systematycznego oczyszczania organizmu (detoks).

Metale ciężkie

Czym są metale ciężkie?

Metale ciężkie występują w warunkach naturalnych w skorupie ziemskiej i uczestniczą w takich procesach zachodzących w przyrodzie, jak erozja skał, parowanie oceanów, procesy glebotwórcze, erupcje wulkanów. Niestety ich nadmierny kontakt z organizmem człowieka może być niebezpieczny. Do grona metali ciężkich zaliczamy m.in.: kadm, arsen, rtęć, ołów, nikiel, chrom, miedź, tellur. Toksyczne działanie powyższych pierwiastków wiąże się z ich zdolnością do akumulacji w organizmie. Do grona metali ciężkich zalicza się pierwiastki o liczbie atomowej mieszczącej się w przedziale 21–92 i gęstości większej niż 4,5g/cm3. Wykazują one w procesach chemicznych tendencje do oddawania elektronów, tworząc proste kationy.

Kadm

Kadm wykorzystuje się na większą skalę między innymi do otrzymywania powłok antykorozyjnych, łatwo topliwych stopów, elektrod w bateriach Ni-Cd. W środowisku naturalnym kadm występuje zwłaszcza jako efekt uboczny spalania w sektorach komunalnych, mieszkaniowych i przemysłowych. Omawiany pierwiastek nie jest obojętny biologicznie. Bez trudu gromadzi się w wątrobie i nerkach, mogąc uszkadzać te organy. Z kolei wdychanie kadmu uszkadza drogi oddechowe na całej ich długości. Kadm, podobnie jak inne metale ciężkie, działa silnie nowotworowo.

Arsen

W środowisku naturalnym arsen występuje w składzie ponad 200 minerałów, gdzie może występować w postaci arsenków i arsenosiarczków metali ciężkich (Fe, Ni, Co, Cu). Naturalne zawartości arsenu w glebie wynoszą 1–30 mg/kg. Arsen jest silnie szkodliwy dla zdrowia. Zaburza procesy enzymatyczne zachodzące w żywych komórkach, w konsekwencji czego powoduje upośledzenie pracy układu krążenia, układu nerwowego, układu oddechowego, a nawet funkcje reprodukcyjne człowieka.

Rtęć

Rtęć to jeden z najbardziej toksycznych dla organizmów żywych pierwiastek. Szacuje się, że już 1g rtęci ze zbiorniczka termometru może skazić powietrze w niewielkim pokoju. Udowodniono, że niszczy błonę komórkową i odkłada się w tkankach i organach, uszkadzając ich funkcjonowanie. W konsekwencji kontaktu z rtęcią, w zależności od jej postaci i czasu narażenia, może dojść do zatrucia ostrego lub przewlekłego. Znacznie częściej obserwuje się zatrucia przewlekłe. Jego objawy to przede wszystkim: drżenia mięśni, bezsenność, utrata pamięci, nadpobudliwość, zaburzenia zachowania.

Ołów

Ołów wykorzystuje się współcześnie przy produkcji akumulatorów samochodowych i szkła kryształowego, jak również do wyrobu amunicji, pokryć dachowych, stopów metali, łożysk i czcionek drukarskich. Najwięcej przypadków zatrucia tym pierwiastkiem obserwuje się w rejonach wydobycia oraz przetwarzania rud ołowiu i miedzi, jak również w dużych aglomeracjach miejskich w rejonach dróg o nasilonym ruchu samochodowym (spaliny). Najczęściej obserwowanym skutkiem ostrego zatrucia ołowiem jest kolka ołowicza, której wstępnymi objawami są: utrata apetytu, niestrawność, zaparcia, rozległy napadowy ból brzucha, bladość skóry, bradykardia.

Zobacz również: Oczyszczanie organizmu z toksyn.

Nikiel

Nikiel (podobnie jak niektóre inne pierwiastki, które należą do grona metali ciężkich) zaliczany jest do grona mikroelementów. W odpowiednich ilościach jest potrzebny organizmowi. Udało się np. zidentyfikować 8 enzymów, zawierających w swoich cząsteczkach centrum aktywne z jego dodatkiem. Jednak nadmierne ilości nie są już pożądane – konsekwencje narażenia ludzi na nikiel i jego związki w warunkach zawodowych obejmują głównie wpływ na układ oddechowy oraz skórę. Niektóre osoby są ponadto nadwrażliwe na działanie niklu. Coraz powszechniej obserwowana jest alergia na nikiel, która może przybrać zarówno formę alergii kontaktowej.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Węglarzy K., Metale ciężkie – źródła zanieczyszczeń i wpływ na środowisko, Wiadomości Zootechniczne, R. XLV (2007), 3: 31-38.
  2. Kondej D., Metale ciężkie – korzyści i zagrożenia dla zdrowia i środowiska, Bezpieczeństwo Pracy, 2/2007.
  3. Chmielewski J., Gworek B., Florek-Łuszczki M., Nowak-Starz G., Wójtowicz K., Wójcik T., Żeber-Dzikowska I., Strzelecka A., Szpringer M., Metale ciężkie w środowisku i ich wpływ na zdrowie człowieka, Przemysł Chemiczny, 99/2020.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *