Przedwczesne wygasanie czynności jajników (ang. premature ovarian failure – POF) definiuje się jako zanik czynności jajników przed 40. rokiem życia kobiety. Cechą charakterystyczną tego problemu są podwyższone stężenia gonadotropin (FSH, LH) oraz obniżone stężenia estradiolu. Diagnostyką i leczeniem POF powinien zajmować się lekarz ginekolog, nierzadko we współpracy z lekarzem endokrynologiem.
Przedwczesne wygasanie czynności jajników – przyczyny
Przyczyną występowania przedwczesnego wygasania czynności jajników jest utrata lub dysfunkcja pęcherzyków jajnikowych. Do takiego stanu doprowadzić mogą przede wszystkim:
- niedobory enzymatyczne;
- choroby autoimmunizacyjne, zwłaszcza niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto, pierwotna autoimmunologiczna niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona), toczeń rumieniowaty trzewny, RZS, cukrzyca;
- galaktozemia, w której przebiegu obserwuje się toksyczne uszkodzenie pęcherzyków jajnikowych;
- chemioterapia i radioterapia;
- infekcje wirusowe, np. epidemiczne zapalenie ślinianek połączone z zapaleniem przydatków;
- choroby przebiegające z gorączką, takie jak np. dur brzuszny, malaria czy ospa;
- czynniki genetyczne, w tym zespół Turnera, mozaicyzm, mutacje genu Xq 26-27, zespół łamliwego chromosomu X.
Uważa się jednak, że największą grupę przyczyn przedwczesnego wygasania czynności jajników stanowi podłoże idiopatyczne. Oznacza to, że nie do końca wiadomo, dlaczego takie zjawisko występuje, a pacjentka jest ogólnie zdrowa. Do grona czynników ryzyka schorzenia zaliczyć należy zwłaszcza zaburzenia związane z glikemią oraz palenie papierosów.
Przedwczesne wygasanie czynności jajników – objawy
Charakterystycznymi objawami przedwczesnego wygasania czynności jajników są:
- nieregularne miesiączki;
- uderzenia gorąca;
- nocne poty;
- przewlekłe zmęczenie;
- wahania nastroju;
- zaburzenia snu;
- suchość pochwy;
- trudności z koncentracją.
Niebezpieczną konsekwencją zbyt wcześnie pojawiającego się niedoboru estrogenów (wskutek POF) jest jednak zwłaszcza obniżenie gęstości mineralnej kości (osteopenia, osteoporoza). Nawet u młodych kobiet może wówczas występować osteoporoza. Dlatego podkreśla się konieczność zalecania densytometrii u takich pacjentek. Najczęściej młode kobiety z przedwczesnym wygasaniem czynności jajników skarżą się na niepłodność. Udowodniono, że wzrasta u nich także ryzyko chorób tarczycy, nadwagi oraz cukrzycy typu 2.
Diagnostyka przedwczesnego wygasania czynności jajników
Podstawą diagnostyki omawianego problemu zdrowotnego jest badanie poziomu hormonów płciowych oraz USG narządów płciowych, zwłaszcza jajników. Jednocześnie warto ocenić poziom hormonów przysadki mózgowej. W diagnostyce hormonalnej przedwczesnego wygasania czynności jajników coraz więcej uwagi poświęca się roli, jaką może odegrać hormon anty-Müllerowski. Jest on produkowany przez komórki ziarniste pęcherzyków preantralnych i uważa się go za najwcześniejszy marker spadku rezerwy jajnikowej.
Przedwczesne wygasanie czynności jajników – leczenie
Leczenie przewlekłego wygasania czynności jajników składa się z 2 głównych elementów – hormonalnej terapii zastępczej oraz leczenia niepłodności. W pierwszym przypadku podstawą jest suplementacja estrogenów (przezskórnie, dopochwowo lub doustnie), w drugim zaś należy poinformować pacjentkę, że nie istnieją skuteczne metody poprawiające czynności jajników i wspomagające naturalne poczęcie. Lekarz powinien przedstawić możliwe sposoby na zostanie rodzicem, większość pacjentek decyduje się na zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro).
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Karpowicz N., Karpowicz M., Smolarczyk R., Kolejne oblicze przedwczesnego wygasania czynności jajników: Zespół BLEPHAROPHIMOSIS, PTOSIS, EPICANTHUS INVERSUS (BPES), Lekarz Wojskowy, 2/2024.
- Jankowska K., Przedwczesne wygasanie czynności jajników, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVII, nr 12, 2014.
- Stachowiak G., Zając A., Wilczyński J., Przedwczesne wygasanie czynności jajników, Przegląd Menopauzalny, 2/2012.
