Wahania nastroju

Wahania nastroju to częste zjawisko, które może mieć przyczyny zarówno fizjologiczne (np. związane ze zmianami hormonalnymi wynikającymi z cyklu życia), jak i patologiczne (związane z chorobami). Jeśli wahania nastroju utrzymują się dłuższy czas, mogą wysoce negatywnie wpływać na jakość życia codziennego, zarówno w aspekcie zawodowym, jak i partnerskim czy rodzinnym.

Wahania nastroju – przyczyny

Fizjologiczne wahania nastroju najczęściej wiążą się ze zmianami hormonalnymi wynikającymi np. z menopauzy, andropauzy, cyklu miesiączkowego, ciąży bądź połogu. Nie są wówczas niepokojące, choć należy stale kontrolować swoje zachowanie, aby nie odbiegało od ogólnie przyjętych norm społecznych. Wahania nastroju mogą również wynikać z:

• problemów emocjonalnych, np. nadmiernego stresu w życiu codziennym, traumy, nieporozumień rodzinnych;
• nerwicy;
• niewyspania, zmęczenia, przemęczenia pracą i obowiązkami;
• zaburzeń osobowości, np. osobowości Borderline, osobowości narcystycznej itd.;
• psychoz, chorób psychicznych, choroby afektywnej dwubiegunowej;
• depresji;
• chorób endokrynologicznych, np. nadczynności tarczycy, niedoczynności tarczycy, choroby Cushinga, niedoczynności przysadki mózgowej;
• guzów mózgu;
• przewlekłej farmakoterapii, jako skutek uboczny działania niektórych leków;
• antykoncepcji hormonalnej w przypadku kobiet;
• niedoborów pokarmowych, zwłaszcza niedoboru witaminy D, witamin z grupy B, cynku.

Każdy człowiek przynajmniej raz na jakiś czas doświadcza wahań nastroju, jednak jeśli powtarzają się one często lub są tak intensywne, że wpływają na jakość życia codziennego, wymagają konsultacji lekarskiej.

Wahania nastroju – objawy

Wahania nastroju objawiają się jako nagłe zmiany samopoczucia (i często zachowania). Człowiek szybko przechodzi od odczuwania smutku, złości lub przygnębienia do stanu euforii, radości, szczęścia lub po prostu zadowolenia z życia, co jest sprzeczne z emocjami odczuwanymi chwilę wcześniej. Dość typowym zjawiskiem są także nagłe wybuchy płaczu lub złości, a nawet agresji. Osoba doświadczająca wahań nastroju może być przez chwilę spokojna, zaś po kilku minutach przechodzi w zupełnie inny stan emocjonalny. Wahania nastroju mogą dotyczyć każdego bez względu na wiek czy płeć.

Wahania nastroju – leczenie

Diagnostyką i leczeniem większości przypadków wahań nastroju zajmuje się psychiatra lub psychoterapeuta, w zależności od nasilenia problemu i jego przyczyn. Diagnostyka odbywa się na podstawie przeprowadzonej rozmowy, zaś leczeniem jest kilkutygodniowa lub kilkumiesięczna psychoterapia odpowiednio dobranym nurtem. W skrajnych przypadkach konieczne jest przepisanie leków psychotropowych, choć u większości pacjentów leczenie niefarmakologiczne jest wystarczające i zadowalające.

Bardzo ważnym elementem jest leczenie przyczyn wahania nastroju. Jest to możliwe w szczególności przy chorobach somatycznych. Przykładowo, w przebiegu chorób endokrynologicznych leczeniem podstawowym jest farmakoterapia hormonalna, mająca na celu wyrównanie poziomu hormonów, zaś dopiero później można przejść do leczenia objawów, a więc do psychoterapii. Z kolei przy niedoborach pokarmowych skutkujących wahaniami nastroju należy rozpocząć stosowną suplementację.

Zobacz również: Suplementy na zmęczenie.

Wahania nastroju – jak sobie radzić?

W dobrej sytuacji są osoby, które zmagają się z wahaniami nastroju na tle fizjologicznym. Wówczas wystarczy sięgnąć po domowe sposoby stabilizacji emocji, do których należą m.in.:

• suplementacja – zwłaszcza kompleks witamin z grupy B, witamina D, koenzym Q10, Chlorella oraz magnez i cynk;
• regularna aktywność fizyczna, najlepiej na świeżym powietrzu;
• rezygnacja ze stosowania wielu leków, jeśli nie są one konieczne i istnieje możliwość zastosowania medycyny alternatywnej;
• unikanie stresu;
• wysypianie się;
• picie dużej ilości płynów, przynajmniej 1,5 l dziennie, nie wliczając w to kawy i herbaty;
• unikanie spożycia alkoholu i palenia papierosów – używki negatywnie wpływają na ośrodkowy układ nerwowy;
• spożywanie produktów bogatych w NNKT (zwłaszcza Omega 3) oraz tryptofan, będący prekursorem serotoniny;
• medytacje, joga, regularne masaże i inne formy relaksacji;
• ziołolecznictwo – zwłaszcza waleriana, melisa, konopie. Z ziół powinny zrezygnować jednak kobiety ciężarne (lub stosować je po konsultacji ze swoim lekarzem).

Jeśli domowe sposoby są niewystarczające, ponownie zaleca się wizytę u psychoterapeuty.

Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Lamer-Zarawska E., Kowal-Gierczak B., Niedworok J., Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Popiel A., Pragłowska E., Psychoterapia poznawczo-behawioralna. Teoria i praktyka, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2022.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
4. Święcicki Ł., Leczenie zaburzeń nastroju. Taktyka i strategia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2019.