Kwas dokozaheksaenowy (w skrócie: kwas DHA) to organiczny związek chemiczny z grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Omega 3. Organizm człowieka nie ma zdolności samodzielnego syntezowania go, dlatego niezwykle ważne jest dostarczanie go wraz z dietą. W dzisiejszych czasach obserwuje się niedobór źródeł DHA w codziennej diecie, w związku z czym warto rozważyć dodatkową suplementację.
Kwas dokozaheksaenowy – charakterystyka
Kwas dokozaheksaenowy posiada wzór sumaryczny C22H32O2, a jego masa molowa wynosi 328,49 g/mol. Jest występującym w największej ilości kwasem Omega 3 w mózgu i siatkówce, stanowiąc w tych strukturach nawet do 97% wszystkich kwasów tłuszczowych. Jak wspomniano, organizm człowieka nie jest w stanie samodzielnie syntezować kwasu dokozaheksaenowego, jednak ma możliwość przekształcania innych związków do niego. Zwłaszcza ALA (kwas alfa-linolenowy obecny np. w oleju lnianym i EPA (kwas eikozapentaenowy). Synteza ta jest jednak niewystarczająca dla pokrycia zapotrzebowania organizmu.
Źródła DHA
Człowiek, z powodu braku odpowiednich enzymów, nie jest w stanie syntetyzować DHA na nowo. Największe niedobory obserwuje się u osób przebywających na dietach wegańskich oraz dietach wegetariańskich. Związek ten powinien być dostarczany wraz z pożywieniem, a jego najlepszym naturalnym źródłem są:
- tłuste ryby morskie (łosoś, śledź, makrela, sardynka);
- owoce morza (krewerki, ośmiornice, kalmary, ostrygi, kraby);
- algi (Spirulina, Chlorella, Wakame, Nori).
Jedne z przeprowadzonych badań wykazały, że spożycie ryb i owoców morza jest o 50% zbyt niskie w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Dlatego rosnącą popularnością cieszą się suplementy diety Omega 3, dzięki którym można pokryć te niedobory. Dodatkowo warto rozważyć uzupełnienie diety o jajka, oleje roślinne, orzechy i nasiona, ponieważ także one zawierają cenne kwasy tłuszczowe Omega 3, jednak w różnych proporcjach.
Kwas DHA – właściwości
DHA pełni w mózgu niezbędną rolę strukturalną w błonach komórek nerwowych. Promuje różnicowanie neuronalne oraz wzrost neurocytów, a także wykazuje działanie neuroprotekcyjne. Udowodniono, że jego odpowiednie spożycie:
- zmniejsza ryzyko demencji, choroby Parkinsona, choroby Alzheimera i wielu innych chorób układu nerwowego;
- poprawia pamięć, koordynację i koncentrację;
- zwiększa przekaźnictwo nerwowe;
- poprawia wzrok;
- wpływa pozytywnie na produkcję neuroprzekaźników i hormonów, poprawiając tym samym samopoczucie i przeciwdziałając depresji;
- łagodzi objawy licznych chorób układu nerwowego.
Jest jednak składnikiem fosfolipidów błonowych nie tylko neuronów, ale i wszystkich komórek w ciele człowieka, warunkując ich wytrzymałość i przepuszczalność dla określonych substancji. W siatkówce szczególnie duża ilość DHA występuje w błonach dysków zewnętrznych segmentów pręcików. Obniżony poziom DHA w siatkówce wiąże się z zaburzeniami procesu widzenia wskutek defektów funkcjonalnych i strukturalnych pręcików. To jednak nie wszystko. Udowodniono, że DHA:
- zmniejsza konsekwencje przewlekłego stresu i działa antyoksydacyjnie;
- reguluje ekspresję genów;
- zapewnia dojrzewającym organizmom prawidłowe tempo wzrostu i rozwoju;
- moduluje procesy immunologiczne i zmniejsza ryzyko infekcji.
Suplementacja DHA jest rekomendowana kobietom ciężarnym i karmiącym piersią w celu zapewnienia dziecku odpowiednich zasobów kwasów tłuszczowych do prawidłowego rozwoju mózgu. W okresie płodowym synteza DHA z jego prekursorów nie jest wystarczająca do zaspokojenia potrzeb intensywnie rozwijającego się układu nerwowego, dlatego jest on dostarczany z organizmu matki przez łożysko. Niemowlęta karmione piersią otrzymują DHA wraz z mlekiem matki.
Kwas DHA – zapotrzebowanie organizmu
W przypadku zdrowych osób dorosłych oraz dzieci i młodzieży spożycie kwasu dokozaheksaenowego na poziomie około 250 mg dziennie jest wystarczające, aby pokryć podstawowe zapotrzebowanie organizmu na ten składnik. Przelicza się to na spożycie ryb i owoców morza 1-2 razy w tygodniu. Kobiety ciężarne powinny natomiast spożywać 500-1000 mg DHA dziennie (wyższe zapotrzebowanie dotyczy kobiet, u których ciąża jest zagrożona lub powikłana).
Polecane produkty:
|
Omega 3 – olej roślinny 100% naturalny
Omega 3 od bioalgi to naturalny suplement diety, który uzupełnia codzienną dietę m.in. w mikroelementy zawarte oleju z nasion pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Stanowi przede wszystkim źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Marciniak-Łukasik K., Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega-3, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2011.
- Bednarek W., Karowicz-Bilińska A., Kotarski J., Nowak-Markwitz E., Poręba R., Spaczyński M. Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania kwasów omega-3 w położnictwie, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, 2006-2011.
- Mirowski A., Jachnis A., Kwas dokozaheksaenowy – składnik odżywczy stwarzający możliwość poprawy funkcji poznawczych w podeszłym wieku, Życie Weterynaryjne, 9/2017.
- Dutkowska A., Rachoń D., Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego, Choroby Serca i Naczyń, 3/2015.
