Zaburzenia wchłaniania to grono schorzeń układu pokarmowego, występujących u wielu osób w każdym wieku. Co istotne, nie zawsze przyczyną są mniej lub bardziej poważne schorzenia. Niekiedy są to zupełnie błahe czynniki, takie jak błędy żywieniowe. Diagnostyką i leczeniem zaburzeń wchłaniania najczęściej zajmuje się lekarz gastroenterolog.
Zaburzenia wchłaniania – przyczyny
Najprostszy podział wyróżnia następujące przyczyny zaburzeń wchłaniania:
- zmiany anatomiczne błony śluzowej, czego konsekwencją jest obniżenie powierzchni chłonnej jelita cienkiego;
- niedobór enzymów śródkomórkowych, w tym także enzymów rozszczepiających węglowodany;
- zaburzenia w odpływie chłonki z jelit;
- częściowy lub całkowity brak enzymów trzustkowych, np. w przebiegu zwłóknienia torbielowatego trzustki;
- wrodzone zarośnięcie wspólnego przewodu żółciowego.
Do grona pozostałych przyczyn zaburzeń wchłaniania zaliczyć można następujące:
- nadczynność tarczycy i niedoczynność tarczycy;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- zespół jelita drażliwego;
- przewlekłe biegunki lub wymioty, np. w przebiegu bulimii;
- alergie pokarmowe;
- celiakia;
- odwodnienie;
- anoreksja;
- przyjmowanie niektórych leków blokujących lub upośledzających wchłanianie w obrębie układu pokarmowego, np. metotreksatu, sulfasalazyny, kortykosteroidów;
- choroby pasożytnicze;
- chemioterapia i radioterapia;
- błędy żywieniowe, np. spożywanie dużej ilości garbników (znajdujących się w kawie i herbacie) w połączeniu z wapniem (co opóźnia jego wchłanianie).
Przyczyn jest wiele, a objawy zalicza się do niespecyficznych, mogących wskazywać na wiele innych przyczyn. Dlatego diagnostyka dolegliwości bywa trudna i czasochłonna.
Zaburzenia wchłaniania – objawy
Z reguły zaburzenia wchłaniania bez względu na przyczynę objawiają się podobnie. Pojawiają się:
- uczucie pełności w nadbrzuszu po spożyciu posiłku;
- nudności i wymioty;
- kurczowe bóle brzucha, tzw. kolka jelitowa.
Charakterystyczną sytuacją jest zaburzenie wchłaniania węglowodanów. Niewchłonięte cukry stanowią przyczynę hipermolalności treści jelitowej. Wskutek tego wzmaga się transport wody do światła jelita i powstają wodniste biegunki. Dodatkowo już w obrębie jelita grubego saprofitujące tam bakterie metabolizują niewchłonięte disacharydy do kwasów tłuszczowych, inicjując fermentację węglowodanów z jednoczesnym wytwarzaniem gazów i innych produktów drażniących jelita. Wzmożona perystaltyka jelit skutkuje upośledzeniem wchłaniania wszystkich pozostałych składników odżywczych. W konsekwencji może rozwinąć się uogólniony zespół złego wchłaniania.
Dodatkowo do obrazu klinicznego dochodzą objawy związane z niedoborem poszczególnych składników odżywczych. Przykładowo niedobór wapnia przyczynia się do łamliwości kości, bólów mięśniowych, drętwienia kończyn oraz stanów depresyjnych. Natomiast niedobór witaminy A objawia się zaburzeniami widzenia po zmierzchu, suchością spojówki i pogorszeniem kondycji skóry. W tej kwestii objawy mogą być różne, w zależności od związku, którego brakuje w organizmie.
Zaburzenia wchłaniania – diagnostyka
Przy podejrzeniu zaburzeń wchłaniania wykonuje się pakiet badań, w skład którego wchodzą: pokarmowy panel alergiczny, gastroskopia, kolonoskopia, USG jamy brzusznej. Jeśli natomiast lekarz podejrzewa chorobę genetyczną (np. zespół Bassena-Kornzweiga), wskutek której wchłanianie nie przebiega prawidłowo, wykonuje się badania genetyczne.
Leczenie zaburzeń wchłaniania
Zaburzenia wchłaniania należy leczyć przyczynowo. W wielu przypadkach jest to możliwe, wystarczy odstawić niektóre leki, pilnować nawodnienia organizmu, uzupełniać elektrolity, dbać o zbilansowaną i zdrową dietę, czy za pomocą leków przeciwpasożytniczych zwalczyć ewentualną chorobę pasożytniczą. Przy alergiach pokarmowych kluczem jest identyfikacja alergenu i wykluczenie go z diety. Nie zawsze jednak leczenie przyczynowe jest możliwe, dlatego za pomocą właściwej diety i farmakoterapii dąży się do ustabilizowania choroby przewlekłej. W skrajnych przypadkach pojawia się konieczność leczenia chirurgicznego, np. resekcja części jelita.
Polecane produkty:
|
Acerola organiczna
Suplement diety Acerola to przede wszystkim źródło naturalnej witaminy C. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Dąbrowski A., Wielka interna – gastroenterologia, Wydawnictwo Medical Tribune Polska, Warszawa 2019.
- Sands B., Rydzewska G., Gastroenterologia. Przewodnik ekspertów, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
