Przyprawy

Przyprawy to istotne składniki potraw cenione na całym świecie od tysięcy lat. Mogą znacząco zmienić lub wzbogacić smak dania bez względu na to, czy jest ono wytrawne, czy może słodkie. Większość przypraw wykazuje ponadto potwierdzone klinicznie działanie prozdrowotne, które wykorzystuje się w medycynie alternatywnej. Dostęp do nich jest tak prosty i mało kosztowny, że szeroki wybór przypraw powinien znajdować się w każdej kuchni.

Przyprawy

Przyprawy to inaczej różnorodne surowce roślinne, które od dawna wykorzystywane są w gastronomii celem wzbogacania smaku spożywanych potraw. Mogą mieć różnorodną postać:

• proszku;
• płynu;
• kory;
• pąków kwiatowych;
• liści

i wielu innych.

Najważniejsze jest to, aby znać rodzaj, charakter i intensywność danych przypraw, ponieważ w wielu przypadkach już szczypta wystarczy do wyraźnego zmieniania smaku dania. W innych zaś potrzeba znacznie większej ilości przyprawy, aby rzeczywiście było ją czuć. Tego typu dodatki do potraw mogą pochodzić z różnych części świata i tak naprawdę to właśnie one warunkują kuchnie regionalne. Przykładowo w kuchni azjatyckiej charakterystyczne jest używanie w przygotowywaniu potraw trawy cytrynowej i pasty z tamaryndowca, natomiast w kuchni indyjskiej bazą bywa kozieradka, kolendra, kardamon i szafran. Także popularne w Polsce sól i pieprz należą do grona przypraw.

Przyprawy kuchni polskiej

W polskich posiłkach zdecydowanie króluje sól oraz pieprz, jednak coraz więcej osób zaczyna eksperymentować z tego typu dodatkami żywności. Najczęściej do polskich potraw wykorzystuje się:

• liście laurowe – to liście krzewu zwanego wawrzynem szlachetnym. Są klasycznym uzupełnieniem smaku zup, bigosów, jednogarnkowych dań (zwłaszcza z dodatkiem grzybów czy kapusty). Udowodniono, że liście laurowe zwiększają wydzielanie kwasu moczowego, można więc wykorzystywać je w terapii alternatywnej dny moczanowej. Działają też wykrztuśnie i zmniejszają objawy infekcji wirusowych;
• ziele angielskie – przyprawa pochodząca z owoców korzennika lekarskiego, sprzedawana w formie niewielkich, ciemnobrązowych lub czarnych kuleczek. Ma ostry, korzenny smak i bardzo dobrze wzbogaca dania wspólnie z liśćmi laurowymi. Ziele angielskie wspomaga trawienie, zmniejsza objawy zgagi, działa przeciwbólowo;
• lubczyk – smak tej przyprawy określa się jako umami, dlatego jest to potocznie mówiąc „maggi roślinna”. Działa rozluźniająco oraz rozkurczowo, zwłaszcza w odniesieniu do układu pokarmowego;
• majeranek – ma delikatny, ziołowy, lekko słodki smak. Znany już w czasach starożytnych, majeranek był ceniony nie tylko jako przyprawa, ale również jako naturalny afrodyzjak i środek wspomagający trawienie;
• koper włoski – działa wykrztuśnie i poprawia trawienie. Ma intensywny smak przypominający nieco anyż. Świeże liście kopru bardzo dobrze pasują do zup, takich jak rosół, zupa rybna czy wegańska zupa z cukinii. Można też spożywać go na surowo: z selerem naciowym i jabłkiem doskonale komponuje się w sałatce;
• jałowiec – zapobiega wzdęciom, korzystnie wpływa na zdrowie pęcherza moczowego, łagodzi stany zapalne. Ma charakterystyczny słodki, gorzko-pikantny smak, w związku z czym najczęściej dodaje się go do mięs (dziczyzny, wieprzowiny, wołowiny, kaczki);
• natka pietruszki – prawdopodobnie jedna z najczęściej stosowanych przypraw, ponieważ nadaje się idealnie zarówno do dań gotowanych, smażonych i duszonych, jak i do spożywania na surowo, na przykład na kanapce. Działa moczopędnie i wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn;
• chrzan – można go kupić w formie sproszkowanej lub jako korzeń. Często dodaje się go do zup (na przykład żurku czy barszczu białego), do różnorodnych surówek oraz dań mięsnych. Ma ostry smak, dlatego należy uważać z jego ilością. Ostatnie badania wykazują, że chrzan może mieć działanie przeciwnowotworowe. Z całą pewnością jednak jest silnym antyoksydantem oraz naturalnym antybiotykiem.

Pozostałymi przyprawami tak często stosowanymi do dań kuchni polskiej są również: cząber, rozmaryn, papryka słodka i ostra czy tymianek.

Najzdrowsze przyprawy

W rzeczywistości każda przyprawa wykazuje korzystne i charakterystyczne dla swojego składu właściwości prozdrowotne. Dlatego nie sposób określić, która spośród nich jest najzdrowsza. Po każdą można sięgnąć w innym problemie zdrowotnym lub chcąc wesprzeć określoną funkcję organizmu. Mówiąc o najzdrowszych przyprawach, najczęściej wymienia się następujące:

• kozieradka;
• kardamon;
• koper włoski;
• kolendra;
• kumin;
• rozmaryn;
• czarnuszka siewna;
• cynamon cejloński;
• imbir;
• kurkuma.

Głównie z tego względu, że ich działanie jest najbardziej wielokierunkowe i uniwersalne, zaś w składzie znaleźć można unikalne związki biologicznie czynne, które nie występują w innych surowcach roślinnych. Przykładowo w czarnuszce siewnej znajduje się tymochinon, zaś w kurkumie kurkumina.

Warto również mieć na uwadze, że przyprawy nie zawsze nadają się dla każdego konsumenta. Należy dobierać je indywidualnie do potrzeb własnego organizmu, po wcześniejszym wykluczeniu ewentualnych przeciwwskazań. Mowa głównie o przewlekłych i niewyrównanych chorobach układowych czy ogólnoustrojowych. Przykładowo duże ilości rozmarynu w diecie nie sprawdzą się przy poważnych chorobach dróg żółciowych, zaś ostra papryka będzie przeciwwskazana u osób ze zgagą czy czynnymi wrzodami żołądka. Szczególną ostrożność współcześni konsumenci powinni zachować w odniesieniu do soli. Zwykła sól kamienna spożywana jest bowiem w nadmiarze, co przyczynia się do gromadzenia wody w organizmie, nadciśnienia tętniczego oraz licznych chorób układu sercowo-naczyniowego. Warto jednak zamienić ją na sól himalajską lub sól kłodawską, które zawierają dodatkowo bogaty pakiet składników mineralnych.

	Spirulina w tabletkach 100% naturalna Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej...
	Spirulina w proszku 100% naturalna Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Szyc-Juchnowicz E., Przyprawy, Wydawnictwo Pascal, 2016.
2. Orkusz A., Bogacz-Radomska L., Znaczenie przypraw w żywieniu człowieka, Nauki Inżynierskie i Technologie, 4/2017.