Świnka (łac. parotitis epidemica) to choroba wirusowa przebiegająca z bolesnym obrzmieniem ślinianek szyi i żuchwy, co jest jej najbardziej charakterystycznym objawem. Przeważnie występuje u dzieci, choć może również rozwinąć się u osób dorosłych, u których przebiega z reguły bezobjawowo. Od 2004 roku w Polsce istnieje obowiązek szczepień dziecko przeciwko śwince, odrze i różyczce.
Przyczyny świnki
Świnkę wywołuje paramyksowirus – bardzo zaraźliwy wirus RNA, który łatwo rozprzestrzenia się drogą kropelkową przez kichanie, kaszel, a nawet oddech. Zagrożeniem jest również używanie tych samych naczyń i sztućców albo innych przedmiotów mających styczność z wydzielinami osoby zarażonej. Wirus ten występuje jako pojedynczy serotyp i nie ma rezerwuaru zwierzęcego. Posiada wielkość 120-200 nm oraz otoczkę o grubości 10 nm, osłaniającą nić RNA.
Świnka – objawy
W przebiegu świnki po około 18 dniach od kontaktu z patogenem pojawiają się objawy typowe dla większości infekcji wirusowych:
- wysoka gorączka;
- dreszcze;
- ból gardła;
- złe samopoczucie.
W ciągu 24 godzin rozwija się jednak najbardziej charakterystyczny objaw – obrzęk ślinianki przyusznej, zlokalizowanej między uchem a żuchwą. Początkowo obrzęk pojawia się tylko po jednej stronie, po czym w kolejnych dniach jest już obustronny. Gorączka ustępuje po tygodniu, jednak obrzęk ślinianek może się utrzymywać jeszcze przez kilka dni. W efekcie tego żucie i połykanie pokarmów (a nawet śliny) sprawia ból. Świnka jest zagrożeniem zwłaszcza dla chłopców, ponieważ u około 1/3 chorych po osiągnięciu dojrzałości płciowej może pojawić się zapalny obrzęk jąder. Co bardzo charakterystyczne – nie daje objawów w postaci wysypki skórnej, co jest typowe dla ospy wietrznej, różyczki czy odry i innych typowych chorób dziecięcych.
Konsekwencje świnki
Świnka w większości przypadków ma łagodny, samoograniczający się przebieg. Jednak u 2,5% chorych wywołuje aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Inne manifestacje choroby to: zapalenie jajników, zapalenie trzustki, aseptyczne zapalenie stawów, schorzenia tarczycy i mięśnia sercowego. Świnka może być ponadto przyczyną nieodwracalnej głuchoty.
Świnka – diagnostyka
Świnkę rozpoznaje się na podstawie obserwowanych objawów klinicznych, spośród których największą uwagę zwraca się na obrzęk ślinianek. Jedynie w niektórych przypadkach lekarz zaleca wykonanie badania krwi celem oceny obecności przeciwciał przeciwko wirusowi świnki. Ma to miejsce głównie w przypadkach, w których infekcja nie przemija mimo podjętego leczenia lub gdy istnieją wątpliwości dotyczące jej przyczyn.
Świnka – leczenie
Nie ma sposobów na przyczynowe leczenie świnki, dlatego podejmuje się jedynie działania objawowe. Współcześnie rokowania są dobre, jednak ze względu na ryzyko ewentualnych powikłań (zwłaszcza u chłopców), zaleca się poważne podejście do tematu. Celem łagodzenia występujących dolegliwości pacjentowi można stosować paracetamol, jednak przeciwwskazane jest podawanie kwasu acetylosalicylowego pacjentom do 18. roku życia ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye’a. Bardzo ważny jest odpoczynek pacjenta, powinien zostać w łóżku i regenerować siły. Zalecane jest jak najdłuższe spanie, ponieważ to właśnie podczas snu układ odpornościowy pracuje najintensywniej. Kluczowym elementem jest również zbilansowana, zdrowa dieta. Posiłki powinny mieć konsystencję papkowatą, ponieważ obrzęk ślinianek i ból gardła utrudniają połykanie kęsów pokarmowych. Celem wzmocnienia odporności można podawać choremu koktajle warzywno-owocowe oraz olej z czarnuszki siewnej.
Ulgę przynosi niekiedy żucie tabletek z cynkiem, możliwych do kupienia w sklepach ze zdrową żywnością, picie naparów z ziela jeżówki oraz zimne lub ciepłe okłady na obrzęknięte ślinianki. Bardzo ważne jest wysokie nawodnienie pacjenta (poleca się podawanie mu przynajmniej 1,5 l płynów dziennie). Chłopcy, u których wystąpił bolesny obrzęk jąder, muszą bezwarunkowo pozostawać w łóżku. Zaleca się chłodne okłady na okolicę moszny. Niepokojącymi objawami wymagającymi konsultacji lekarskiej są przede wszystkim gorączka przekraczająca 39,5 stopni C, wymioty, silne bóle i sztywność głowy oraz dzwonienie w uszach.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołąbek V., Woźniakowska-Gęsicka T., Świnka – manifestacje kliniczne choroby, Klinika Pediatryczna, 1/2016.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Strobel S., Marks S., Smith P., Habbal M., Spitz L., Choroby wieku dziecięcego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
