Hiperwitaminoza to zespół dolegliwości i problemów zdrowotnych spowodowanych nadmiarem poszczególnych witamin w organizmie człowieka. Przeciwnym zjawiskiem jest hipowitaminoza, czyli niedobór witamin, co diagnozuje się znacznie częściej. W praktyce rzadko kiedy obserwujemy hiperwitaminozę, ponieważ organizm wykształcił szereg mechanizmów obronnych. Nadmiar przeważnie wydalany jest wraz z moczem.
Hiperwitaminoza – przyczyny
Na samym początku należy wspomnieć, że hiperwitaminoza jest ogólnie bardzo rzadko spotykana. Nadmiar witamin jest bowiem sprawnie usuwany z organizmu. Przykładem jest choćby witamina E, której nadmierne ilości magazynowane są w nadnerczach lub w tkance tłuszczowej, a następnie wydalane w naturalnych procesach fizjologicznych. Przedawkowanie jej z żywności jest wręcz niemożliwe, ewentualne ryzyko pojawia się przy długotrwałej suplementacji bardzo wysokich dawek, choć i tu ciężko o konsekwencje zdrowotne ze względu na obronne mechanizmy organizmu. Z kolei w odniesieniu do witaminy D, u znacznej większości populacji obserwuje się skrajne niedobory, a nie nadmiar. Nawet przy długotrwałej suplementacji dużych dawek może upłynąć wiele lat, zanim rozwinie się hiperwitaminoza.
Najpoważniejszym czynnikiem ryzyka jest nieświadoma suplementacja. Spożywanie źródeł bogatych, naturalnych w poszczególne witaminy nie prowadzi do hiperwitaminozy.
Hiperwitaminoza – objawy
Hiperwitaminoza może mieć rozmaity obraz kliniczny, w zależności od tego, której witaminy dotyczy. W odniesieniu do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach prezentuje się następująco:
- witamina A – nadpobudliwość, bóle głowy, zawroty głowy, upośledzenie czynności wątroby, zaburzenia miesiączkowania u kobiet, żółte zabarwienie skóry;
- witamina D – zwiększenie poziomu wapnia we krwi, co może prowadzić do jego odkładania się w narządach wewnętrznych i naczyniach krwionośnych;
- witamina E – zaburzenia jelitowe, bóle głowy, zmęczenie, osłabienie mięśni, pogorszenie widzenia;
- witamina K – nadmierna potliwość ciała, bóle w obrębie klatki piersiowej, uczucie gorąca, niedokrwistość, hemoliza, bóle wątroby, żółtaczka u niemowląt.
Z kolei nadmiar witamin rozpuszczalnych w wodzie może objawiać się następująco:
- tiamina (witamina B1) – arytmia, drżenia mięśniowe, zawroty głowy, reakcje alergiczne;
- ryboflawina (witamina B2) – wymioty, nudności, bóle brzucha i inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego;
- niacyna (witamina B3) – wysypka, zaczerwienienie, suchość i swędzenie skóry oraz inne dolegliwości ze strony skóry;
- cholina (witamina B4)- biegunki, nudności, zaburzenia trawienne, nadmierna potliwość ciała, niskie ciśnienie krwi;
- kwas pantotenowy (witamina B5) – biegunka, objawy reakcji alergicznych, arytmie;
- pirydoksyna (witamina B6) – uczucie chłodu, osłabienie, zaburzenia koordynacji ruchowej, drżenia mięśni i problemy neurologiczne;
- biotyna (witamina H lub witamina B7) – pogorszenie samopoczucia i objawy ze strony układu pokarmowego;
- kwas foliowy (witamina B9) – bezsenność, depresja, rozdrażnienie, alergie, dolegliwości trawienne;
- kobalamina (witamina B12) – reakcje alergiczne;
- witamina C – pokrzywka, nudności, biegunki, zgaga, wzdęcia, bóle brzucha.
Hiperwitaminoza witamin z grupy B jest niemal niemożliwa, ponieważ ich nadmiar usuwany jest wraz z moczem.
Diagnostyka hiperwitaminozy
Jeśli podejrzewamy nadmiar którejkolwiek witaminy, najlepiej wykonać badanie krwi. Ocena poziomu witamin jest również rekomendowana przed rozpoczęciem suplementacji witaminowej. Każdej osobie zaleca się monitorowanie poziomu witaminy D i jej suplementację przez całe życie. Badania kontrolne powinny mieć miejsce raz w roku, bez względu na stan zdrowia.
Hiperwitaminoza – leczenie
Nie ma leków, które mogłyby wyleczyć hiperwitaminozę, jeśli już dojdzie do jej rozwoju. Stosuje się natomiast natychmiastowe odstawienie przyjmowanych witaminowych suplementów diety, a jeśli to konieczne, również produktów spożywczych bogatych w witaminy, z których nadmiarem się zmagamy. Powinno to odbywać się pod okiem lekarza, aby nie doszło do przeciwnej sytuacji, czyli niedoboru innych witamin (hipowitaminozy). Dieta powinna pozostać bogata i zbilansowana, aby odstawiając produkt zawierający duże ilości danej witaminy nie doszło do niedoboru pozostałych składników, które są w nim zawarte.
Polecane produkty:
|
Spirulina i chlorella
Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Nowosad K., Witamina D: metabolizm, funkcje oraz toksyczność, Nauki Przyrodnicze i Medyczne, 4/2020.
- Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii, 4/2009.
- Gawęcki J., Witaminy, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2002.
