Nasiona oleiste

Nasiona oleiste pozyskiwane są z oleistych roślin i wykorzystywane w produkcji wartościowych olejów. Zwłaszcza jeśli poddaje się je metodzie tłoczenia na zimno, która pozwala na zachowanie pełnego składu odżywczego i biologicznie aktywnego. Tym samym nasiona oleiste stanowią ważną część diety każdego człowieka.

Nasiona oleiste – charakterystyka

Jak wspomniano we wstępnie, nasiona oleiste pozyskuje się z roślin oleistych, spośród których najbardziej znanymi i rozpowszechnionymi w Polsce są:

• rzepak ozimy i rzepak jary;
• rzepik ozimy;
• gorczyca biała, gorczyca czarna i gorczyca sarepska;
• mak;
• słonecznik;
• len oleisty;
• rącznik pospolity;
• soja;
• kukurydza.

W regionach Europy, Afryki i Azji o cieplejszym klimacie uprawiane są ponadto rośliny oleiste takie jak:

• oliwka europejska;
• migdałowiec zwyczajny;
• konopie oleiste;
• bawełna;
• sezam indyjski;
• palma kokosowa;
• palma olejowa;
• kakaowiec.

Krajowe zapotrzebowanie i potencjał produkcyjny surowców oleistych są duże (łącznie zajmują niespełna 3% powierzchni gruntów ornych). Wśród nich zdecydowanie dominuje rzepak (zwłaszcza jego forma ozima), którego produkcja w ostatnich latach stała się najbardziej dochodową gałęzią wytwórczości roślinnej.

Nasiona oleiste to takie nasiona, które w swoim składzie mają substancje tłuszczowe. Można to łatwo sprawdzić podczas rozgniatania tych nasion np. między dwiema kartkami papieru. Wówczas po zdjęciu rozprasowanych części nasion na papierze pozostaną tłuste warstwy. Jednocześnie zazwyczaj mają wysoką zawartość witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zwłaszcza witaminy A, witaminy E i witaminy K, a także błonnika pokarmowego i antyoksydantów. Dzięki temu są ważnym elementem diety człowieka. Zwłaszcza że substancjami tłuszczowymi są zwykle kwasy Omega 3 i Omega 6, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu każdego człowieka bez względu na wiek.

Nasiona oleiste – zastosowanie

Nasiona oleiste najczęściej wykorzystywane są do produkcji olejów, zarówno olejów tłoczonych na zimno, jak i olejów rafinowanych. Oleje na zimno tłoczone są traktowane jako suplement diety i wzbogacenie jej o NNKT. Spożywa się je w formie kapsułek lub dodaje do owsianek, omletów, dań jednogarnkowych, sałatek i surówek. Można też suplementować je bezpośrednio z opakowania w formie płynnej. Oleje roślinne są istotnym elementem pielęgnacji włosów i ciała. W tym przypadku należy dobrać je do porowatości włosów i rodzaju skóry.

Oleje rafinowane nadają się natomiast do smażenia, grillowania, pieczenia i innych obróbek cieplnych. Dla porównania, oleje tłoczone na zimno nie powinny być poddawane działaniu wysokich temperatur. Niszczą one cenne składniki oraz mogą sprawiać, że produkty te stają się potencjalnie rakotwórcze.

Nasiona oleiste w gastronomii

Praktykowane jest częste wzbogacanie pieczywa w nasiona oleiste. Nie tylko ze względów zdrowotnych, jako że dostarczają mnóstwa cennych składników odżywczych, ale i w związku ze zwiększaniem walorów estetycznych takiego pieczywa. Należy jednak bezwzględnie pamiętać, że temperatura wypieku (około 80 stopni C w miękiszu, na powierzchni 150-170 stopni C) może być przyczyną utlenienia tłuszczu pieczywa. Utlenianie prowadzi wówczas do obniżenia zawartości NNKT, zwiększając jednocześnie udział kwasów nasyconych, którym przypisuje się podwyższenie ryzyka wystąpienia nowotworów i niedokrwiennej choroby serca. Jednocześnie tworzą się wolne rodniki tlenowe, które stanowią przyczynę licznych schorzeń. Ponadto wtórne związki utleniania są dla człowieka toksyczne.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Bojanowska M., Pabich M., Rośliny oleiste w Polsce i na świecie w ostatnich latach, Bezpieczeństwo i Ekologia, Autobusy.
2. Tańska M., Rotkiewicz D., Jakość tłuszczu nasion oleistych zastosowanych do produkcji wybranych rodzajów pieczywa, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 5 (78), 62-74.