Witamina K to grupa egzogennych związków chemicznych o zbliżonej budowie, odgrywających kluczową rolę między innymi w procesie hemostazy. Jej niedobór prowadzi głównie do zaburzeń krzepnięcia krwi. Należy ona do grona witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, razem z witaminą A, witaminą D oraz witaminą E. Przyjmuje się, że suplementacja witaminy K powinna przebiegać jednocześnie z suplementacją witaminy D.
Witamina K – charakterystyka
Witaminę K zidentyfikowano w 1930 roku w trakcie przeprowadzania badań związanych z metabolizmem cholesterolu. Duński biochemik Henry Dam zauważył wówczas, że niskotłuszczowa dieta pozbawiona steroli wywołuje krwawienia w tkance podskórnej i mięśniach. Dolegliwości te powiązano z niedoborem czynnika nazwanego witaminą K, wpływającego na prawidłowy poziom protrombiny. 9 lat później wyodrębniono witaminę K z liści lucerny. Współcześnie wyróżnia się 2 formy witaminy K:
- K1 – (inaczej: filochinon lub fitomenadion) zawiera 4 grupy izoprenoidowe i powstaje w roślinach. Naturalnie występuje w formie trans;
- K2 – grupa związków określanych mianem menachinon MK-n. Syntetyzowana przez bakterie jelitowe, występuje także w produktach pochodzenia zwierzęcego;
- K3 – syntetyczna pochodna, pozbawiona łańcucha bocznego, odznacza się wysoką aktywnością biologiczną.
Witaminy K nie rozpuszczają w wodzie, słabo w alkoholu, łatwo w niepolarnych rozpuszczalnikach organicznych. Są wrażliwe na działanie światła i pH zasadowe, stabilne w środowisku lekko kwaśnym.
Źródła witaminy K
Witamina K spożywana jest każdego dnia przez człowieka w ilościach około 60-200 ug, z czego większość pochodzi z produktów roślinnych. Najbogatszymi jej źródłami są zielone warzywa liściaste, jednocześnie zawierające chlorofil, takie jak np. szpinak, sałata, natka pietruszki, brukselka czy brokuł. Innymi źródłami są:
- oleje roślinne, np. olej sojowy, olej rzepakowy, oliwa z oliwek;
- mięso i ryby;
- masło;
- sery;
- jajka;
- podroby, głównie wątróbki.
Warto zaznaczyć, że masło i oleje roślinne stanowią nie tylko źródło omawianej witaminy, ale również są niezbędne do jej prawidłowego wchłaniania, ponieważ jest to substancja lipofilna (rozpuszczalna w tłuszczach).
Witamina K – zapotrzebowanie
Ogólne zalecenia zdrowego żywienia sugerują zapotrzebowanie dzienne na witaminę K dla osób dorosłych rzędu 75 μg, chociaż coraz częściej zwiększa się je do poziomu 120 μg.
Witamina K – funkcje
Witamina K odgrywa istotną rolę równorzędną z witaminą D w utrzymaniu prawidłowego stanu kości, głównie ze względu na udział w przemianach wapnia. Uczestniczy w syntezie sfingolipidów, jak również w procesach chroniących komórki ośrodkowego układu nerwowego przed stresem oksydacyjnym i skutkami zapalenia miejscowego. Wykazano, że witamina K hamuje degranulację komórek tucznych zarówno w fazie aktywnej, jak i w procesie biernego uczulenia za pomocą przeciwciał przypominających reaginy.
Dodatkowo witamina K jest niezbędna do karboksylacji reszt kwasu glutaminowego w cząsteczkach 7 białek biorących udział w procesie krzepnięcia krwi. Są to: protrombina, osoczowe czynniki krzepnięcia VII, IX i X, a także białko C, białko S i białko Z. Właściwy poziom omawianej witaminy jest istotny dla kobiet w ciąży oraz matek karmiących piersią, ponieważ jej niedobór zwiększa ryzyko anomalii kostnych oraz krwotoków u dziecka.
Witamina K a antybiotykoterapia
Witamina K wchodzi w sprzężenie z niektórymi lekami, m.in. z lekami przeciwzakrzepowymi. O jej właściwy poziom w organizmie należy zadbać w szczególności podczas antybiotykoterapii, ponieważ prowadzi ona do uszkodzeń flory bakteryjnej, a co za tym idzie, obniża poziom witaminy K w organizmie. W pewnym stopniu można temu zapobiegać stosując probiotyki.
Niedobór witaminy K
Witamina K pełni istotną rolę równorzędną z witaminą D w utrzymaniu prawidłowego stanu kości. Zbyt mała jej podaż może prowadzić do trudności w mineralizacji kości, a więc do krzywicy i niskiego wzrostu u dzieci, osteoporozy u dorosłych czy patologicznych złamań bez względu na wiek. Niedobór witaminy K przyczynia się do wystąpienia w organizmie niepełnowartościowych białek, czyli białek, które nie posiadają karboksylowanych reszt kwasu glutaminowego. Określa się je jako „białko indukowane niedoborem witaminy K”. Niedobór witaminy K prowadzi do rozwoju hipoprotrombinemii i różnego rodzaju zaburzeń krzepnięcia krwi (czas krzepnięcia znacznie się wydłuża, pojawiają się krwiaki).
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kosińska J., Billing-Marczak K., Krotkiewski M., Nowopoznana rola witaminy K w patogenezie chorób cywilizacyjnych, Medycyna Rodzinna, 2/2008.
- Bieniek J., Brończyk-Puzoń A., Nowak J., Koszowska A., Dziąbek E., Kulik K., Dittfeld A. Witamina K a kalcyfikacja naczyń krwionośnych, Choroby Serca i Naczyń, 12/2015.
- Karmańska A., Karwowski B., Rola witaminy K w metabolizmie kości, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2015.
