Wzdęty brzuch to dolegliwość, która może wystąpić u każdego człowieka, nawet zdrowego. Wynika wówczas przeważnie z nieodpowiedniej diety, bogatej w żywność przetworzoną lub produkty wzdymające. To jednak objaw towarzyszący również licznym ostrym lub przewlekłym problemom zdrowotnym. Jeśli wzdęcia mają tendencję do nawracania lub nie ustępują po zastosowaniu domowych metod, warto zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu.
Wzdęty brzuch – przyczyny
W warunkach fizjologicznych objętość gazów znajdujących się w drogach pokarmowych człowieka wynosi około 200 ml. Oddawanie gazów u ludzi jest całkowicie fizjologiczne i odbywa się nawet 14-25 razy na dobę. Gazy jelitowe powstają zazwyczaj na drodze fermentacji lub wskutek połykania powietrza. Może się jednak zdarzyć, że gazy gromadzą się w jelitach i nie kierują w stronę odbytnicy. Wówczas mówimy o wzdęciach. Do najczęściej diagnozowanych przyczyn patologicznych wzdęć zaliczamy:
- zaparcia;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- alergie pokarmowe;
- nadwrażliwości pokarmowe;
- celiakię;
- dyspepsję;
- niedrożność jelit;
- nowotwory układu pokarmowego;
- uchyłkowatość jelita grubego;
- resekcję jelit;
- przepuklinę rozworu przełykowego;
- przebyte operacje w obrębie jamy brzusznej;
- przepukliny w obrębie jamy brzusznej.
Z kolei do czynników fizjologicznych powodujących wzdęcia zalicza się:
- zbyt szybkie, pośpieszne spożywanie posiłków;
- niedokładne przeżuwanie kęsów pokarmowych;
- częste picie napojów gazowanych;
- dietę ciężkostrawną, bogatą w nasiona roślin strączkowych, mięso, grzyby, żywność przetworzoną i tłustą, słodycze, fast-foody.
Diagnostyką i leczeniem wzdętego brzucha może zająć się zarówno lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, jak i gastroenterolog.
Wzdęty brzuch – objawy
Wzdęcia to subiektywne uczucie opisywane jako nadmierna ilość gazów w brzuchu, któremu może towarzyszyć wrażenie powiększonego brzucha (zwiększenia obwodu brzucha) oraz dyskomfortu w jamie brzusznej. Niektóre osoby odczuwają to jako przelewanie się w brzuchu i rozpieranie. Mogą temu towarzyszyć objawy dodatkowe, takie jak wzmożone oddawanie gazów o nieprzyjemnym zapachu, odbijanie oraz napadowe skurcze jelit. Zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej spowodowane gazami może też wywoływać zgagę.
Wzdęty brzuch – leczenie
Odpowiednie zalecenia dietetyczne mogą pomóc zredukować objawy wzdęcia oraz nadmiernego oddawania gazów. Ważnym elementem dietoterapii jest wyłączenie z jadłospisu produktów wzdymających, takich jak: ciemne pieczywo, otręby, warzywa kapustne, cebula, rośliny strączkowe, napoje gazowane. Zabronione jest częste picie alkoholu, palenie papierosów, żucie gumy. Uzupełnieniem dietoterapii jest regularna aktywność fizyczna, wskutek której jelita zaczynają sprawniej pracować i poprawia się trawienie. Gazy są płynnie odprowadzane w kierunku odbytu, gdzie mogą zostać wydalone z organizmu. Kminek, koper włoski i mięta to zioła zalecane przy wzdęciach.
Podstawą jest jednak leczenie przyczynowe. Przykładowo przy celiakii z diety wyklucza się gluten, przy raku jelita grubego jak najszybciej wdraża się leczenie onkologiczne (i ewentualnie chirurgiczne), zaś przy alergiach pokarmowych podstawą jest unikanie alergenu i ewentualne odczulanie. U niektórych pacjentów warto rozważyć uzupełniająco farmakoterapię. Przeważnie przepisywanymi preparatami są leki modyfikujące florę jelitową, leki prokinetyczne, preparaty enzymów oraz adsorbenty i substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe. Rekomenduje się przyjmowanie probiotyków oraz włącznie do diety naturalnej żywności probiotycznej.
Wzdęty brzuch – kiedy do lekarza?
Wizyta u lekarza wskazana będzie zawsze wtedy, gdy wzdęcia utrzymują się dłuższy czas i nie reagują na postępowanie domowe, gdy mają tendencję do częstego pojawiania się bez konkretnej przyczyny oraz gdy towarzyszą im niepokojące dla pacjenta objawy. Sygnałem alarmowym są zwłaszcza nudności, wymioty, biegunki, zaparcia, silne bóle brzucha i znacznie powiększenie obwodu brzucha, który staje się twardy (na całym obwodzie lub jedynie w konkretnym miejscu).
Polecane produkty:
|
Naturalne probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają 150 milionów wyselekcjonowanych żywych szczepów bakterii. Produkt polecany jest szczególnie w sezonie jesienno-zimowym oraz podczas podróży, a także antybiotykoterapii. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jackowska A., Łukaszyk A., Wzdęcia – mity i fakty, Przegląd Gastroenterologiczny, 3/2008.
- Słomka M., Małecka-Panas E., Wzdęcia i odbijania, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 7/2011.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Andrych K., Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, Varia Medica, 2/2019.
