Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten stanowi wariant nietolerancji pokarmowej spowodowanej spożyciem glutenu – białka znajdującego się w dużych ilościach w zbożu, zwłaszcza w pszenicy, życie czy jęczmieniu. Stwierdza się ją, jeśli u pacjenta zaobserwowano szereg typowych objawów i jednocześnie wkluczono celiakię oraz alergię na pszenicę. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się przeważnie lekarz gastroenterolog.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – przyczyny
Przyczyny nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten nie zostały w pełni poznane. Sugeruje się, że wpływ na jej wystąpienie mogą mieć czynniki genetyczne i środowiskowe, związane z aktywacją układu immunologicznego. Spory wpływ na to może mieć także jakość żywności zawierającej gluten. Jest to zboże, które od lat zostaje poddawane modyfikacjom, aby uzyskać parametry idealne dla rolników i przedsiębiorców. Udowodniono, że ryzyko wystąpienia choroby zwiększa spożywanie żywności zawierającej inhibitory amylaz. Co istotne, nie należy mylić nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten z celiakią.
Celiakia (inaczej choroba trzewna) jest chorobą, w której dochodzi do nieprawidłowej reakcji na spożyty gluten u osób genetycznie predysponowanych. W jej patogenezie uczestniczą allele klasy II układu HLA kodujące geny HLA-DQ2 lub HLA-DQ8. Spożycie przez osobę chorą glutenu prowadzi do niewłaściwej odpowiedzi immunologicznej i skierowania limfocytów T przeciw transglutaminazie tkankowej. Konsekwencją tego jest zanik i uszkodzenie kosmków jelitowych, jak również obniżenie szczelności połączeń międzykomórkowych i wzrost przepuszczalności bariery jelitowej. Takiego mechanizmu nie obserwuje się w przebiegu nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – objawy
Objawy charakterystyczne dla nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten, od tych występujących najczęściej, to:
- bóle brzucha;
- uporczywe wzdęcia i gazy;
- nieuzasadniony niepokój i problemy ze snem;
- bóle głowy;
- zmęczenie;
- biegunki;
- bóle mięśniowe;
- zmiany skórne;
- utrata masy ciała;
- zaparcia;
- depresja;
- niedokrwistość;
- drętwienie kończyn i palców;
- bóle stawów;
- alergiczny nieżyt nosa.
Objawy trwają kilka godzin lub kilka dni od momentu spożycia pokarmów bogatych w gluten. Dla porównania, w przebiegu celiakii objawy te trwają latami, zaś przy alergii na pszenicę zaledwie parę minut lub godzin. Wszystkie te 3 jednostki zawsze należy ze sobą różnicować. Co istotne, w przebiegu nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten przepuszczalność jelit jest prawidłowa, w przeciwieństwie do przepuszczalności przy celiakii i alergii na pszenicę (gdy jest zwiększona). Objawy w przebiegu nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten pojawiają się u pacjentów po spożyciu tego białka i zanikają lub ulegają poprawie po wprowadzeniu diety bezglutenowej.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – diagnostyka
Nieceliakalną nadwrażliwość na gluten można podejrzewać dopiero po wykluczeniu celiakii, dlatego pacjent musi zostać poddany szczegółowym testom. W omawianej chorobie nie występują destrukcja i wzmożenie przepuszczalności błony śluzowej jelita cienkiego, przeciwciała przeciw endomysialne (EMA), przeciw tkankowej transglutaminazie (TGA) i przeciw deamidowanym peptydom gliadyny, co może ułatwić nieco rozpoznanie. Jeśli celiakia zostanie wykluczona, podobnie jak alergia na pszenicę (po wykonaniu testów alergicznych), wystawia się rozpoznanie nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten. Diagnoza poprzedzona jest analizą objawów i wywiadem zdrowotnym z pacjentem. Choroba jest diagnozowana od wczesnego dzieciństwa aż po późną starość, a szczyt zachorowań przypada na 4.-5. dekadę życia.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – leczenie
W terapii nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten praktykuje się dietę bezglutenową, w przebiegu której zanikają przeciwciała przeciwgliadynowe pierwszej generacji klasy IgG, stwierdzane u około 50% pacjentów. Brakuje doświadczeń, czy choroba ta jest zaburzeniem stałym czy przemijającym. Po 1-2 latach leczenia można rozważyć testowy powrót do spożycia glutenu z równoczasowym monitorowaniem wspomnianych przeciwciał. Aby dieta chorego dostarczała mu wszystkich niezbędnych składników odżywczych, powinien on skonsultować się z dietetykiem klinicznym.
Polecane produkty:
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Michałowska J., Pastusiak K., Bogdański P., Kontrowersje wokół glutenu, Varia Medica, 1/2018.
- Kargulewicz A., Dieta bezglutenowa – kiedy jej stosowanie ma sens?, Lekarz POZ, 5/2020.
- Akutko K., Pytrus T., Iwańczak B., Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten – charakterystyka i leczenie, Pediatria Polska, 4/2016.
- Hozyasz K., Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCNG) – choroba ponownie odkryta, Family Medicine & Primary Care Review, 18/2016.
