Nowalijka

Nowalijka to inaczej młode, wiosenne warzywo wzrastające na grządkach w ogródku wczesną wiosną. Są to więc pierwsze, wiosenne warzywa, które cieszą się tak dużą popularnością. Dostarczają organizmowi wielu wartościowych witamin i minerałów, będąc przy tym niezwykle smacznymi. Bardzo dobrze nadają się zwłaszcza do sałatek i surówek, ale również na kanapki.

Nowalijka

Co to jest nowalijka?

Mianem nowalijek określa się pierwsze, wczesnowiosenne warzywa, które pojawiają się w sklepach i w ogródkach tuż po okresie zimowym. Charakteryzują się delikatnym smakiem oraz bardzo wysoką zawartością witamin i minerałów, a przy tym także antyoksydantów. Najlepiej kupować nowalijki na bazarkach i lokalnych ryneczkach, ewentualne uprawiać je samodzielnie we własnych ogródkach, aby mieć pewność wartościowego składu bez zawartości pestycydów.

Przykłady nowalijek to między innymi:

  • szczypiorek – wyglądem przypomina długą, ciemnozieloną trawę. Ma charakterystyczny, lekko ostry zapach i mocny smak. Idealnie nadaje się do kanapek, jajek, sałatek, twarożków. Dodaje się go też do dań kuchni azjatyckiej, np. do ramenu;
  • rzodkiewka – czerwone kulki o białym środku, piekącym smaku i delikatnym, ziemnym zapachu. Nadają się do kanapek, sałatek, surówek;
  • botwinka – młode liście buraka, bardzo często używane do przyrządzania wiosennych chłodników lub różnych odmian barszczu. Niezwykle bogate w chlorofil;
  • szpinak – mocno zielone liście bogate w witaminę C, żelazo i inne minerały. Nadaje się do gotowania, pieczenia, spożywania na surowo. Bywa składnikiem wegetariańskiej lasagne i bardzo dobrze komponuje się zwłaszcza z makaronami, jednak można zapiekać z nim mięsa i zapiekanki warzywne;
  • ogórki zielone – dobre na kanapki, do sałatek, surówek, przetworów słoikowych. Raczej nie nadają się do gotowania i obróbki termicznej, ale można jeść je na surowo jako zdrową przekąskę;
  • natka pietruszki – bardzo wartościowe źródło witaminy C, wyglądem przypominająca nieco mniejszą kolendrę. Wzbogacają smak zup, kanapek, sałatek i surówek;
  • sałata masłowa – delikatna i miękka, bardzo dobrze sprawdza się do lekkich wiosennych dań;
  • pomidory – pierwsze, wiosenne odmiany słyną z delikatnego, soczystego miąższu. Można jeść je na surowo, jak również gotować i zapiekać;
  • koperek – idealny do kanapek, sałatek, przetworów, zup, surówek. To także składnik lubianych sosów, np. tzatziki.

Każdy ma swoje ulubione nowalijki. Ich zaletą jest szybki wzrost, łatwość uprawy, małe wymagania glebowe oraz pyszny smak. Dlatego nawet w niewielkich ogródkach można z łatwością uprawiać nowalijki.

Nowalijka – dlaczego warto je jeść?

Nowalijki są niezwykle bogatym źródłem witaminy C, beta-karotenu, żelaza, polifenoli i innych składników odżywczych, a także błonnika pokarmowego regulującego trawienie. Zawarte w nich antyoksydanty wspierają walkę z wolnymi rodnikami tlenowymi, przez co zmniejszają stres oksydacyjny będący czynnikiem ryzyka licznych chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotwory, zawały, miażdżyca, schorzenia neurodegeneracyjne, alergie, depresja i wiele innych. Świeże warzywa pomagają wzmocnić organizm po zimie i są naturalnymi antybiotykami. Zdecydowanie warto wprowadzić nowalijki do codziennej, wiosennej diety, zamieniając je w późniejszych okresach innymi sezonowymi warzywami.

Jak przechowywać nowalijki?

Nowalijki powinno przechowywać się w niskich temperaturach z zakresu 4-10 stopni Celsjusza. Nie musi to być lodówka (a w przypadku niektórych z nich, np. pomidorów czy ogórków nawet nie powinna), a może być to zwykłe, chłodniejsze pomieszczenie, np. piwnica, jeśli ją mamy. W danym miejscu nie powinno być zbyt mocne oświetlenie czy duża wilgoć. Regularnie należy sprawdzać stan nowalijek, aby móc szybko zużyć je w kuchni, gdy zaczną być bardziej oklapłe. Najlepiej smakują jednak na świeżo, gdy są jeszcze chrupiące.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Wolanin K., Nowalijka, czyli co?, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, 2017.
  2. Campbell T., Nowoczesne zasady odżywiania, Wydawnictwo Galaktyka, Łódź 2011.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *