Kwasy tłuszczowe nasycone

Kwasy tłuszczowe nasycone to takie kwasy tłuszczowe (związki lipidowe), które w swojej cząsteczce nie zawierają wiązań podwójnych. W warunkach normalnych (np. w temperaturze pokojowej) zazwyczaj przyjmują formę białego ciała stałego. W nadmiernej ilości są szkodliwe dla zdrowia, stanowiąc czynnik ryzyka licznych chorób cywilizacyjnych.

Kwasy tłuszczowe nasycone – charakterystyka

Kwasy tłuszczowe występujące w przyrodzie mają łańcuchy o parzystej liczbie atomów węgla, o długości od 4 do 26 atomów. Wśród nich wyróżnia się nasycone, jednonienasycone i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Nasycone i niektóre nienasycone kwasy tłuszczowe mogą być syntetyzowane w organizmach zwierząt. Lipogeneza (synteza kwasów tłuszczowych) zachodzi wówczas w cytozolu komórek wielu tkanek, szczególne w wątrobie, nerkach, mózgu, płucach, gruczole sutkowym i tkance tłuszczowej. Substratem do syntezy kwasów tłuszczowych jest acetylo-CoA pochodzący z przemian węglowodanów i białek, natomiast jej końcowym produktem kwas palmitynowy, który może być wydłużany do kwasu stearynowego i innych, dłuższych kwasów tłuszczowych.

Kwasy tłuszczowe nasycone to rodzaj tłuszczów, które nie mają podwójnych wiązań między atomami węgla w swojej strukturze chemicznej. Są z reguły stałe w temperaturze pokojowej i występują w produktach pochodzenia zwierzęcego (rzadziej w produktach pochodzenia roślinnego). Przykładami są:

• kwas palmitynowy;
• kwas stearynowy;
• kwas laurynowy;
• kwas mirystynowy;
• kwas kaprylowy.

W warunkach fizjologicznych biosynteza nasyconych kwasów tłuszczowych w wielu typach komórek jest ograniczona (choć możliwa), gdyż zapotrzebowanie na nie organizmu pokrywa codzienna dieta. Głównym nasyconym kwasem tłuszczowym diety jest kwas palmitynowy.

Kwasy tłuszczowe nasycone – źródła

Głównymi źródłami kwasów tłuszczowych nasyconych są produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego, takie jak masło, smalec, sery żółte, oleje i tłuszcze jadalne, czekolady, mięso oraz inny nabiał. Można je także znaleźć w niektórych tłuszczach roślinnych, np. w oleju kokosowym i oleju palmowym. Niestety znajduje się również w żywności wysokoprzetworzonej, zwłaszcza w formie tłuszczów trans. Są one (podobnie jak kwasy tłuszczowe nasycone w wymienionych produktach mięsnych i nabiałowych spożywane w nadmiarze) szkodliwe dla ludzkiego zdrowia.

Kwasy tłuszczowe nasycone a zdrowie człowieka

Spożywanie nasyconych kwasów tłuszczowych w nadmiarze prowadzi do podwyższenia poziomu cholesterolu (zwłaszcza całkowitego i frakcji LDL oraz trójglicerydów) w ustroju. To z kolei jest udowodnionym czynnikiem ryzyka chorób cywilizacyjnych takich jak nadciśnienie tętnicze, otyłość, miażdżyca tętnic, zawał serca, udar mózgu, zakrzepica żył kończyn dolnych, żylaki, zakrzepy. Ich nadmiar znacznie podwyższa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, ale i nowotworowych, układu nerwowego czy układu hormonalnego. Spożywanie tłuszczów nasyconych prowadzi do nadwagi, a później do otyłości, co z kolei koreluje ze spadkiem odporności organizmu, zaburzeniami trawiennymi w związku z rozregulowaniem flory bakteryjnej jelit, niepłodnością oraz problemami dermatologicznymi.

Niektóre badania sugerują, że nadmiar tłuszczów nasyconych w organizmie człowieka może sprzyjać stanom zapalnym w organizmie. Jest to wyjątkowo niebezpieczne u osób z chorobami reumatycznymi i chorobami autoimmunologicznymi, ponieważ prowadzi do częstszych okresów zaostrzeń. Uważa się też, że tłuszcze nasycone, zwłaszcza tłuszcze trans, mogą inicjować te choroby u osób zdrowych. Na koniec należy zaznaczyć, że kwasy tłuszczowe nasycone mogą przyczyniać się do insulinooporności i zwiększać ryzyko cukrzycy typu 2, jednej z najczęściej diagnozowanych chorób cywilizacyjnych XXI wieku.

Olej z czarnuszki Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Jelińska M., Kwasy tłuszczowe – czynniki modyfikujące procesy nowotworowe, Biul. Wydz. Farm. AMW, 2005, 1,1-9.
2. Cichosz G., Czeczot H., Kwasy tłuszczowe izometrii trans w diecie człowieka, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2/2012.
3. Szponar L., Mojska H., Ołtarzewski M., Czy wiesz, ile potrzebujesz tłuszczów?, Warszawa 2019.