Probiotykoterapia

Probiotykoterapia to skuteczna, bezpieczna, potwierdzona klinicznie metoda na wsparcie jakości i kondycji mikroflory jelitowej człowieka. Stosuje się ją zarówno w celach profilaktycznych (np. przy antybiotykoterapii, aby uchronić florę przed zniszczeniem), jak i leczniczych (aby przywrócić jej skład i ilość w przebiegu różnych chorób).

Mikroflora jelitowa – charakterystyka

Mikroflora jelitowa, czyli układ mikroorganizmów zasiedlających przewód pokarmowy, odgrywa wiodącą rolę w zachowaniu zdrowia i utrzymaniu homeostazy nie tylko jelit, lecz także całego organizmu. Opisywany układ jest liczny i złożony – szacuje się, że w 1 g treści kałowej znajduje się ponad 1012 jtk (jednostek tworzących kolonie) mikroorganizmów, reprezentujących niemal 1000 gatunków bakteryjnych. Mikroorganizmów zasiedlających przewód pokarmowy jest dziesięciokrotnie więcej niż komórek ludzkiego organizmu. Największe nagromadzenie i zróżnicowanie bakterii jelitowych można zaobserwować w jelicie grubym, szczególnie w okrężnicy, stanowiącej niemal 50% treści jelita grubego. Mikroflora jelitowa spełnia wiele istotnych funkcji, spośród których najważniejsze są następujące:

• dostarczanie energii z pożywienia i uczestnictwo w trawieniu – mikroorganizmy autochtoniczne rozkładają węglowodany złożone do korzystnych dla zdrowia krótkołańcuchowych kwasów i cukrów prostych;
• ochrona organizmu – podczas trawienia dochodzi do rozkładania i neutralizacji potencjalnych karcynogenów, składników żółci, ksenobiotyków czy wybranych leków. W ten sposób osiągany jest efekt potencjalnie przeciwnowotworowy, o którym ostatnimi czasy tak często się mówi w kontekście mikrobioty jelita;
• zwalczanie patogenów – korzystne bakterie mają zdolność zapobiegania namnażaniu się bakterii patogennych (potencjalnie chorobotwórczych). Część z nich syntezuje szereg metabolitów o aktywności przeciwdrobnoustrojowej (kwasy organiczne, związki systemu laktoperoksydazy, nadtlenek wodoru, bakteriocyny), dzięki czemu dochodzi do eliminacji patogenów z przewodu pokarmowego;
• wytwarzanie szeregu witamin, takich jak kwas foliowy, witaminy z grupy B i witamina K.

Niestety w różnych okolicznościach może dojść do zaburzenia składu lub ilości poszczególnych szczepów bakterii, czego konsekwencją jest tzw. dysbioza jelitowa – zaburzenia mikroflory jelitowej. Główną przyczyną jest antybiotykoterapia, ponieważ antybiotyki (jako leki przeciwbakteryjne) nie działają wybiórczo. Niszczą zarówno bakterie chorobotwórcze, jak i te korzystne, znajdujące się w ciele człowieka. Do dysbiozy może również dojść wskutek przewlekłych biegunek, stanów zapalnych w organizmie, chorób przewlekłych, a także stresu czy niezdrowej diety.

Probiotykoterapia – na czym polega?

Probiotykoterapia polega na świadomym przyjmowaniu probiotyków celem wsparcia mikroflory bakteryjnej. Probiotykami nazywamy mikroorganizmy, które powodują liczne korzyści zdrowotne, jeśli są podawane w odpowiednich dawkach. Funkcje probiotyków może spełniać wiele mikroorganizmów, w tym:

• drożdże (np. saccharomyces boulardii);
• bakterie kwasu mlekowego (np. gram-dodatnie ziarniaki, Lactobacillus, Lactococcus czy Carnobacterium).

Niektóre gatunki bakterii (Lactobacillus i Bifidobacterium) stanowią naturalną część mikroflory jelitowej, inne zaś bytują tam nieco w mniejszych ilościach. Tradycyjne bakterie mlekowe związane z fermentacją żywności są bezpieczne do spożywania zarówno jako dodatki do żywności, jak i suplementów diety. Do grona naturalnej żywności probiotycznej zalicza się m.in. zakwas i dania przyrządzone na zakwasie, kiszonki czy napoje fermentowane. Probiotyki można kupić w każdej aptece także w formie tabletek, kapsułek czy proszku do rozpuszczania w wodzie.

Probiotykoterapia – wskazania

Najważniejsze wskazania do probiotykoterapii są następujące:

• zespół jelita drażliwego;
• nieswoiste zapalenia jelit;
• choroby dermatologiczne, w tym AZS, ŁZS, trądzik, egzema;
• spadek odporności;
• stosowanie antybiotyków lub innych leków, które mogą niszczyć pożądaną florę bakteryjną;
• alergie;
• nadwaga i otyłość;
• choroba wrzodowa żołądka;
• zaburzenia trawienia, w tym przewlekłe biegunki i zaparcia;
• wzdęcia;
• podróżowanie do egzotycznych krajów, gdzie flora bakteryjna jest zupełnie inna.

Naturalną żywność probiotyczną można spożywać systematycznie, jest ważnym składnikiem diety człowieka. Probiotyki dostępne w aptece lub sklepach ze zdrową żywnością zazwyczaj stosowano przy zaistnieniu wskazań, jednak mając na uwadze fakt, że współcześnie większość ludzi zmaga się z dysbiozą jelitową, są one rekomendowane coraz częściej także w celach profilaktycznych.

Probiotykoterapia celowana

Preparatów zawierających bakterie probiotyczne jest na polskim rynku mnóstwo. Dlatego konsumenci nierzadko kupują i stosują te produkty, które nie wywołują oczekiwanego efektu terapeutycznego. Odpowiedzią na ten problem jest probiotykoterapia celowana. Polega ona na ustaleniu, które bakterie w obrębie jelit znajdują się w niewystarczających ilościach, a następnie dobraniu probiotyków w taki sposób, aby w sposób celowany uzupełnić te niedobory. Metodę poprzedza więc badanie laboratoryjne składu mikroflory (zwykle na podstawie kału).

Naturalne probiotyki Probiotyki od bioalgi zawierają 150 milionów wyselekcjonowanych żywych szczepów bakterii. Produkt polecany jest szczególnie w sezonie jesienno-zimowym oraz podczas podróży, a także antybiotykoterapii. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Skowrońska A., Majkowska A., Sosnowska-Turek E., Dzioba M., Sitkiewicz D., Sygitowicz G. Przesłanki wykorzystywania probiotykoterapii celowanej w praktyce klinicznej, Lek w Polsce, 10/2023.
2. Gałęcka M., Basińska A., Bartnicka A. Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka – implikacje w praktyce lekarza rodzinnego, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2018.
3. Szajewska H., Praktyczne zastosowanie probiotyków, Gastroenterologia Kliniczna, 1/2014.
4. Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2014.
5. Ruszkowski J., Szewczyk A., Witkowski J. Przegląd doustnych prebiotyków, probiotyków, synbiotyków i postbiotyków dostępnych na polskim rynku aptecznym, Farmakologia Polska, 2/2018.