Kwas foliowy należy do witamin z grupy B (rozpuszczalnych w wodzie) i określany jest także mianem witaminy B9. To witamina szczególnie ważna dla kobiet ciężarnych i w okresie rozrodczym, ponieważ jej wysoki poziom jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu, zaś niedobory przyczyniają się do powstawania wad cewy nerwowej. Pełni ona jednak znacznie więcej funkcji, każdy człowiek powinien zatem zadbać o jej odpowiedni poziom w diecie.
Kwas foliowy – charakterystyka
Kwas foliowy zawiera w cząste`czce 3 elementy:
- pochodną pterydynową;
- kwas p-aminobenzoesowy (PABA);
- kwas glutaminowy.
Syntetyzowany jest przez rośliny wyższe, drożdże i niektóre bakterie (m.in. bakterie przewodu pokarmowego). Po raz pierwszy wyizolowany został w 1941 roku. Kwas foliowy i jego pochodne ulegają w organizmie przekształceniu w biologicznie aktywną formę – kwas czterohydrofoliowy, który z kolei jest koenzymem w przemianach metabolicznych z przenoszeniem grup formylowych i hydroksymetylowych. Pełni istotną funkcję w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych, będących składnikami kwasów nukleinowych.
Zapasy kwasu foliowego w organizmie człowieka stanowią około 5-10 mg, z czego połowa zmagazynowana jest w wątrobie. Warto zaznaczyć, że jest on wrażliwy na promieniowanie UV i wysokie temperatury, dlatego długotrwałe przechowywanie produktów spożywczych oraz ich obróbka technologiczna wpływają negatywnie na ilość i przyswajalność tej witaminy.
Kwas foliowy – zapotrzebowanie
Dzieci poniżej 3. roku życia potrzebują 150 μg kwasu foliowego dziennie, dzieci do 6. roku życia – 200 μg, do 12. roku życia – 300 μg. Zapotrzebowanie nastolatków oraz osób dorosłych wynosi 400 μg dziennie, natomiast kobiety w ciąży powinny dostarczać już 600 μg kwasu foliowego wraz z dietą.
Kwas foliowy – źródła
Najważniejszym źródłem kwasu foliowego są produkty żywnościowe zawierające poliglutaminowe formy kwasu foliowego, np. sery, jaja i wątróbka. Niestety, wszystkie zawierają także duże ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, których spożywanie nie jest zbyt korzystne dla organizmu człowieka. Spośród owoców i warzyw najlepszymi źródłami witaminy B9 są:
- pomarańcze;
- zielona sałata;
- banany;
- brukselka;
- kalafior;
- szpinak;
- pomidory;
- cykoria;
- orzechy;
- nasiona słonecznika;
- algi morskie;
- drożdże;
- buraki;
- produkty nabiałowe.
Poza śladowymi ilościami powstającymi z udziałem mikroflory jelitowej organizm człowieka nie jest zdolny do wytwarzania tej witaminy, w związku z czym musi być ona dostarczana wraz z pokarmem. Warto zaznaczyć, że biodostępność i efektywność kwasu foliowego zwiększają: witamina B12, witamina C, żelazo i cynk. Należy łączyć produkty spożywcze tak, aby przyjmować je wszystkie jednocześnie.
Kwas foliowy – działanie
Kwas foliowy jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania komórek układu krwiotwórczego i układu nerwowego oraz tkanek zbudowanych z komórek o intensywnych podziałach (nabłonek przewodu pokarmowego, tkanki płodu). W okresie ciąży zapobiega rozwojowi wad wrodzonych cewy nerwowej u płodu, dlatego rekomenduje się jego suplementację zwłaszcza w I i II trymestrze oraz przed zajściem w ciążę. Udowodniono, że wysoki poziom witaminy B9 w diecie zmniejsza ryzyko rozwoju niektórych typów nowotworów. Ponadto kwas foliowy uczestniczy w metabolizmie homocysteiny, regulując stężenie tego aminokwasu we krwi, a także uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych, które są podstawowym składnikiem DNA człowieka. Uczestniczy też w regulacji, produkcji i dojrzewaniu erytrocytów oraz w przekształcaniu homocysteiny do metioniny.
Niedobór kwasu foliowego
Na niedobory kwasu foliowego narażone są zwłaszcza osoby z ubogą, mało urozmaiconą dietą, chorzy na nowotwory, zaburzenia wchłaniania, przewlekłe dysfunkcje jelit, zaburzenia odżywiania, a także osoby z wysokim poziomem homocysteiny w organizmie, seniorzy i alkoholicy. Przyjmowanie niektórych leków osłabia wchłanialność kwasu foliowego. Należą do nich: antagoniści kwasu foliowego, leki przeciwgruźlicze, hormonalne doustne środki antykoncepcyjne, niesteroidowe leki przeciwzapalne czy szeroko stosowana metformina.
Niedobór folianów w diecie sprzyja rozwojowi chorób układu nerwowego i krążenia, zwłaszcza miażdżycy i schorzeń neurodegeneracyjnych (np. choroba Alzheimera). Wzrasta również ryzyko nowotworów. Charakterystyczne objawy to m.in.:
- zaburzenia mowy i wzroku;
- mrowienie i drętwienie rąk;
- zaburzenia pamięci;
- pogorszenie samopoczucia, wahania nastroju;
- wzmożona męczliwość;
- duszności;
- zawroty głowy;
- problemy z koncentracją;
- bladość i suchość skóry;
- nadmierne wypadanie włosów;
- bóle głowy;
- pieczenie języka.
Poziom kwasu foliowego w organizmie można z łatwością ocenić na podstawie zwykłego badania krwi. Cena za oznaczenie wynosi około 50-60 zł.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku 100% naturalna
Spirulina w proszku od bioalgi to sproszkowana, 100% alga Spirulina platensis. Doświadczenie i wieloletnie badania sprawiły, że otrzymany produkt jest nie tylko w pełni naturalny, ale również wysokiej jakości i zawiera wysokie stężenie składników odżywczy Zobacz więcej... |
|
Spirulina w tabletkach 100% naturalna
Spirulina platensis, którą Państwu oferujemy to 100% naturalna, słodkowodna alga o wysokiej zawartości składników odżywczych. Codziennie spożywana dostarcza organizmowi niezbędne substancje wpływające na sprawne funkcjonowanie układów w ciele człowieka. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kłaczkow B., Anuszewska E., Kwas foliowy i jego znaczenie dla prawidłowego rozwoju organizmu człowieka. Profilaktyka wad wrodzonych układu nerwowego, Przewodnik Lekarza, 5/2000.
- Kapka-Skrzypczak L., Niedźwiecka J., Skrzypczak M., Wojtyła A. Kwas foliowy – skutki niedoboru i zasadność suplementacji, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 1/2012.
- Banyś K., Knopczyk M., Bobrowska-Korczak B., Znaczenie kwasu foliowego dla zdrowia organizmu człowieka, Farmakologia Polska, 76/2020.
