Kwas pantotenowy (inaczej: witamina B5) po raz pierwszy wyizolowano go w 1931 roku. Aktywną biochemicznie postacią tego związku jest koenzym A, uczestniczący w reakcji acylowania sulfonamidów w wątrobie oraz choliny w tkankach mózgu. To niezwykle ważna witamina dla zachowania zdrowia, zwłaszcza układu nerwowego.
Kwas pantotenowy – charakterystyka
Choć kwas pantotenowy w skrócie określa się mianem witaminy B5, w rzeczywistości witamina B5 stanowi mieszaninę kwasu pantotenowego, panteiny, pantenolu oraz koenzymu A. Zapotrzebowanie wynosi średnio 7 mg na dobę, choć zależy to w dużej mierze od wieku. Kwas pantotenowy ma wzór sumaryczny C9H17NO5 oraz masę molową 219,24 g/mol. Jest to witamina rozpuszczalna w wodzie, podobnie jak wszystkie inne witaminy z grupy B.
Kwas pantotenowy – działanie
Kwas pantotenowy uczestniczy w syntezie cholesterolu, hormonów steroidowych, witaminy A i witaminy D, porfirynowych pierścieni hemoglobiny oraz neurotransmiterów. Jest ważny dla licznych reakcji podstawowego procesu metabolizmu komórki, zwłaszcza cyklu Krebsa. Bierze udział również w syntezie kwasów tłuszczowych. Udowodniono, że właściwy poziom witaminy B5 w organizmie pomaga utrzymać równowagę lipidową, obniża zbyt wysokie ciśnienie krwi i zapobiega niewydolności serca. Według jednego z raportów klinicznych witamina B5 okazuje się być skuteczna w terapii kardiomiopatii, prowadząc do trwałej poprawy funkcji mięśnia sercowego.
Dodatkowo kwas pantotenowy może działać przeciwzapalnie, hamuje nadmierną reakcję układu immunologicznego oraz stymuluje pracę komórek nadnerczy, dzięki czemu ułatwia adaptację ustroju do reakcji stresowej. Jest niezbędny do właściwego funkcjonowania wątroby, ponieważ pomaga temu narządowi pozbyć się toksycznych substancji. Suplementacja omawianego związku może uchronić przed nadmiernym wypadaniem włosów, poprawiając jednocześnie ich kondycję.
Kwas pantotenowy – źródła
Produktami najbogatszymi w kwas pantotenowy są:
- grzyby;
- kalafior;
- jajka kurze, zwłaszcza żółtka;
- drożdże piekarskie;
- soja;
- wątróbki;
- algi, np. Spirulina, Chlorella.
Spore ilości witaminy B5 znaleźć można jednak także w rybach, owocach morza, brokułach, awokado, otrębach pszennych oraz w ogólnodostępnych owocach i warzywach. Witamina B5 jest niezwykle rozpowszechniona w pożywieniu, tak pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Dlatego jej awitaminoza zdarza się bardzo rzadko. Dotyczy głównie mieszkańców krajów słabo rozwiniętych.
Niedobór kwasu pantotenowego
Choć objawy niedoboru witaminy B5 obserwuje się rzadko, u predysponowanych grup osób mogą się pojawić. Są to przede wszystkim:
- bóle głowy;
- bóle brzucha;
- zmęczenie i osłabienie organizmu;
- problemy ze snem;
- nudności i wymioty;
- biegunka;
- niepokój;
- wydłużenie czasu reakcji.
Już po kilkunastu dniach silnego niedoboru zaczynają wypadać włosy, pojawiają się bolesne skurcze mięśni oraz zaburzenia snu. Dochodzi do wydłużenia czasu gojenia się ran i pękania skóry w kącikach ust. Niedobór kwasu pantotenowego może nasilać objawy dermatologicznych schorzeń przewlekłych, takich jak trądzik czy łuszczyca.
Kwas pantotenowy – nadmiar
Kwas pantotenowy jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, której nadmiar jest szybko usuwany z organizmu wraz z moczem. Dlatego nie dochodzi do jej kumulacji w organizmie i nadmiaru związanego np. z nieprawidłową suplementacją. Przeprowadzono badania, które wykazały, że nawet przyjmowanie witaminy B5 w wysokich dawkach do 2g na dobę nie daje żadnych toksycznych skutków.
Kwas pantotenowy – zapotrzebowanie
- dzieci do 6. miesiąca życia – 1,7 mg na dobę;
- dzieci w wieku 7-12 miesięcy – 1,8 mg na dobę;
- dzieci w wieku 1-3 lat – 2 mg na dobę;
- dzieci w wieku 4-8 lat – 3 mg na dobę;
- dzieci w wieku 9-13 lat – 4 mg na dobę;
- młodzież w wieku 14-18 lat oraz osoby dorosłe – 5 mg na dobę;
- kobiety w ciąży – 6 mg na dobę;
- kobiety karmiące piersią – 7 mg na dobę.
Zapotrzebowanie wzrasta przy intensywnych treningach oraz w przebiegu przewlekłych chorób neurologicznych lub endokrynologicznych.
Polecane produkty:
|
Spirulina i chlorella
Spirulina i chlorella wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn, w tym również z metali ciężkich. Ponadto wspiera budowanie naturalnej odporności, odmładzanie organizmu, pomaga w likwidacji zaparć, przyspiesza metabolizm i regenerację uszkodzonych tkanek Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gryszczyńska A., Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, Postępy Fitoterapii, 4/2009.
- Lizoń M., Bieżanowska-Kopeć R., Leszczyńska T., Bodziarczyk I., Zawartość witamin z grupy B w całodziennych racjach pokarmowych młodzieży gimnazjalnej, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6/2007.
