Naturalna witamina C to taka, która występuje w produktach spożywczych lub jest z nich izolowana, w przeciwieństwie do witaminy C pozyskiwanej syntetycznie, w laboratorium. Najbogatszym znanym źródłem naturalnej witaminy C jest acerola, choć spore ilości znajdziemy także w owocach dzikiej róży, jagodach goji czy natce pietruszki. Co warto wiedzieć o witaminie C?
Naturalna witamina C – charakterystyka
Witamina C (czyli kwas L-askorbinowy) to rozpuszczalny w wodzie ketolakton. Strukturą przypomina glukozę, z której powstaje u większości ssaków. Wyizolowana witamina C to bezwonny biały lub prawie biały krystaliczny proszek o delikatnym zapachu, zmieniający zabarwienie pod wpływem powietrza i światła. Zalicza się do grona witamin rozpuszczalnych w wodzie, jednak dość trudno rozpuszczalna w etanolu. Dzięki sąsiedztwu grupy hydroksylowej i karbonylowej omawiana witamina jest idealnym donorem wodoru lub elektronów. Czyni ją to kofaktorem wielu reakcji enzymatycznych w organizmie. Kwas askorbinowy jest wchłaniany z przewodu pokarmowego w dwunastnicy i proksymalnym odcinku jelita cienkiego.
Źródła witaminy C
Naturalne bogate roślinne źródła witaminy C można podzielić na dwie grupy: owoce i liście. Do pierwszej z nich należą na przykład:
- róża – 2500-3500 mg na 100 g;
- jagoda camu-camu – 850-4000 mg na 100 g;
- acerola – nawet do 5000 mg na 100 g;
- rokitnik – 120–1100 mg na 100 g;
- czarna porzeczka – do 400 mg na 100g.
Dla porównania pomarańcza, podawana często jako bogate źródło witaminy C, zawiera zaledwie 50-55 mg na 100 g owocu. Drugą grupę stanowią liście, a wśród nich:
- ogonki liściowe rzewienia, czyli rabarbaru – 380 mg na 100 g;
- natka pietruszki – 180 mg na 100 g;
- jarmuż – 120 mg na 100 g;
- szczypiorek – 50-100 mg na 100 g;
- różne odmiany kapusty – 50-95 mg na 100 g.
Warto zaznaczyć, że w przypadku kapust biodostępność witaminy C rośnie w wyniku procesu kiszenia. Wszelkie kiszonki można uznać za dobre źródło kwasu askorbinowego.
Zobacz również: Najlepsza witamina C.
Naturalna witamina C – znaczenie dla organizmu
Witamina C bierze udział w licznych, istotnych procesach wewnątrzustrojowych, m.in. syntezie kolagenu, katecholamin, L-karnityny oraz w regulacji odpowiedzi na hipoksję. Jest kofaktorem wielu enzymów, m.in. hydroksylaz i oksygenaz, które zawierają jony żelaza. Współdziała z hydroksylazami uczestniczącymi w przemianach tłuszczów (np. cholesterolu do kwasów żółciowych) i niektórych leków (np. leków będących związkami aromatycznymi). Witamina C jest ponadto niezbędna do syntezy adrenaliny z tyrozyny, steroidów w korze nadnerczy, przemiany hormonów peptydowych do ich aktywnych form.
To również bardzo silny antyoksydant, który potrafi wyłapywać i neutralizować nadmiar wolnych rodników tlenowych w organizmie. Wysokie spożycie witaminy C zmniejsza zatem ryzyko rozwoju chorób cywilizacyjnych oraz widocznie poprawia odporność. Po części właśnie z tego względu rekomenduje się jej suplementację przy wszelkich infekcjach oraz celem profilaktyki przeziębienia i grypy. Witamina C łagodzi objawy infekcji, takie jak katar i kaszel, ból gardła, osłabienie organizmu czy złe samopoczucie. Dodaje energii i zwiększa libido.
Zapotrzebowanie na witaminę C
Zapotrzebowanie zmienia się w zależności od wielu czynników. U dorosłego człowieka wynosi 1 mg na 1 kg masy ciała, natomiast u niemowląt i dzieci – około 2 mg na 1 kg masy ciała. U kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią wzrasta do 1,5 mg na 1 kg masy ciała. Zapotrzebowanie na witaminę C jest większe u kobiet z ciążą wielopłodową, pacjentów z nadciśnieniem, cukrzycą, palaczy, alkoholików, a także u osób żyjących w stresie. Wykazano wzrost zapotrzebowania na nią także po ciężkim długotrwałym wysiłku, przy zaburzeniach łaknienia czy dysfunkcji pracy jelit.
Zobacz również: Skutki niedoboru witaminy C.
Niedobór witaminy C
Najbardziej charakterystyczną manifestacją niedoboru kwasu askorbinowego jest szkorbut (gnilec). To choroba, która w dzisiejszych czasach praktycznie nie występuje, a której podstawowe objawy dotyczą tkanki łącznej. Znaczny niedobór witaminy C w organizmie skutkuje brakiem możliwości dojrzewania włókien kolagenowych. Objawami szkorbutu są:
- wybroczyny na skórze;
- anemia;
- krwawienia z dziąseł;
- częste krwawienia podskórne i tendencja do siniaków i krwiaków podskórnych;
- suche i podrażnione oczy;
- bóle stawów;
- problemy z utrzymaniem właściwego napięcia mięśniowego;
- chwianie i wypadanie zębów;
- pogorszenie gojenia się ran.
Niedobór witaminy C objawia się także spadkiem odporności, pogorszenie kondycji skóry i paznokci, zaburzeniami czucia, parestezjami, mrowieniem i drętwieniem kończyn.
Polecane produkty:
|
Acerola organiczna
Suplement diety Acerola to przede wszystkim źródło naturalnej witaminy C. Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, przyczynia się do zmniejszenia zmęczenia i znużenia, pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zawada K., Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka, Herbalism, 1/2016.
- Kilian-Pięta E., Witamina C jako niezbędny składnik dla skóry człowieka oraz czynniki determinujące jej wchłanianie, Kosmetologia Estetyczna, 1/2019.
- Janda K., Kasprzak M., Wolska J., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, Pomeranian Journal of Life Sciences, 4/2015.
