Alergia na grzyby (inaczej: astma pleśniowa) dotyczy głównie dzieci i młodych osób dorosłych, choć może pojawiać się w dowolnym wieku. Mianem alergii na grzyby określa się również alergię pokarmową, której objawy występują po zjedzeniu grzybów. Diagnostyką i leczeniem obydwu przypadłości zajmuje się lekarz alergolog. Do wykrycia problemu najczęściej wykonuje się alergiczne testy skórne.
Alergia na grzyby pleśniowe – przyczyny
Grzyby w świecie organizmów żywych stanowią jedną z najliczniejszych grup, obejmują blisko 250 000-300 000 gatunków. Termin „pleśnie” to popularna nazwa, służąca do określenia grzybów strzępkowych (inaczej: grzybów nitkowatych) należących do 5 gromad. Grzyby pleśniowe są powszechnie obecne w pomieszczeniach mieszkalnych i środowisku pracy. Szacuje się, że we wnętrzu budynków mieszkalnych żyje ponad 400 gatunków grzybów pleśniowych. Ekspozycja na grzyby może być przyczyną alergii, przeważnie występującej pod postacią nieżytu błony śluzowej nosa i astmy oskrzelowej, jak również alergicznego zapalenia pęcherzyków płucnych. Z punktu widzenia alergologii największe znaczenie mają grzyby z rodzajów: Alternaria, Aspergillus, Cladosporium, Rhizopus, Penicillium i Fusarium. Pleśnie wytwarzają ogromną ilość zarodników, które w środowisku zewnętrznym mogą być przenoszone na odległość tysięcy kilometrów. Bardzo małe rozmiary zarodników (3-10 nm) powodują, że pleśnie mogą głęboko penetrować drzewo oskrzelowe, co sprzyja uczuleniu dolnych dróg oddechowych. Wiadomo, że bezpośrednią przyczyną alergii na grzyby jest wdychanie ich zarodników. Wciąż jednak nie do końca wiadomo, dlaczego u niektórych osób nadwrażliwości występuje, natomiast u innych nie. Przyczyny alergii (uznawanej za chorobę cywilizacyjną) wciąż są badane.
Alergia na grzyby pleśniowe – objawy
Alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa spowodowany alergią na grzyby pleśniowe objawia się świądem nosa, częstym kichaniem, wyciekiem wodnistej wydzieliny z nosa i uczuciem zatkania nosa. Mogą występować również objawy dodatkowe takie jak ból głowy, upośledzenie węchu i smaku oraz objawy zapalenia spojówek.
Alergia pokarmowa na grzyby – przyczyny
Opisano ponad 14 tysięcy gatunków (w tym blisko 1500 jadalnych i około 250 trujących) grzybów. W kuchni polskiej ceni się je nie tylko ze względu na walory smakowe i zapachowe, ale także z uwagi na działania prozdrowotne. Grzyby są skarbnicą składników mineralnych, błonnika pokarmowego oraz niektórych witamin, a wybrane gatunki zawierają w sobie także cenne antyoksydanty. Wielu Polaków nie wyobraża sobie świąt Bożego Narodzenia bez grzybów. Spożywane są one również na co dzień, np. do zupy, sosów, mięs, dań jednogarnkowych. Jak dotąd wykazano, że grzyby jadalne u niektórych osób mogą powodować reakcję nadwrażliwości typu 1, w której pośredniczy immunoglobulina E. Jest ona jednak bardzo rzadka – dotyczy zaledwie 1% osób z alergiami pokarmowymi. Przyczyny występowania takiej nadwrażliwości wciąż nie zostały poznane. Przeważnie zgłaszane są reakcje alergiczne na borowika szlachetnego, podgrzybka brunatnego, gąskę sosnową i grzyby shiitake.
Alergia pokarmowa na grzyby – objawy
Objawy alergii pokarmowej na grzyby są zbliżone do objawów wszelkich innych alergii pokarmowych. Po spożyciu potrawy zawierającej grzyby pojawiają się:
- nudności;
- wymioty;
- bóle brzucha (o różnym nasileniu);
- złe samopoczucie;
- wzdęcia;
- kurcze jelit;
- obrzęk warg i języka;
- duszności.
Może towarzyszyć temu wysypka alergiczna, choć nie zawsze się ona pojawia.
Diagnostyka alergii na grzyby
Diagnostyka alergii na grzyby opiera się przede wszystkim na alergicznych testach skórnych. Polegają one na naniesieniu alergenów bezpośrednio na naskórek, a następnie nakłuciu go w taki sposób, aby mogły przedostać się do organizmu. Miejsca te obserwuje się w ciągu 24 godzin – wystąpienie bąbla pokrzywkowego, zaczerwienienia, opuchlizny lub świądu skóry świadczą o alergii na dany grzyb.
Alergia na grzyby – leczenie
Przyczynową metodą leczenia jest tzw. odczulanie, czyli immunoterapia. Trwa ona do 5 lat, jednak pozwala całkowicie wyleczyć się z alergii, ponieważ wykształca tolerancję na alergeny. Polega na systematycznym podawaniu alergenów w bardzo niskich stężeniach. Wszelkie pozostałe metody są jedynie objawowe. Osoby uczulone na grzyby powinny ograniczyć ich spożywanie, a nawet całkowicie wyeliminować je ze swojej diety. W dzisiejszych czasach, gdy listy alergenów dodawane są niemal do każdego produktu, nie jest to takie trudne. Znacznie trudniej sytuacja wygląda w przypadku grzybów pleśniowych. Takie osoby powinny stale dbać o czystość we własnym domu i unikać przebywania w pomieszczeniach zawilgoconych, w których mogą znajdować się pleśnie. Niektóre rodzaje zarodników grzybów pleśniowych unoszą się w powietrzu w miejscach publicznych, dlatego trudno ich uniknąć. Każda osoba z alergią powinna wzmacniać swoją odporność poprzez zdrowy tryb życia, np.:
- unikanie stresu;
- regularna aktywność fizyczna;
- zdrowa dieta;
- suplementacja.
Suplementami diety wzmacniającymi odporność są zwłaszcza: kwasy tłuszczowe omega 3, acerola, Chlorella oraz olej z czarnuszki siewnej, działające dodatkowo przeciwalergicznie.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki
Czarnuszka to wszechstronny, naturalny produkt o potwierdzonym, niezwykle szerokim działaniu. Wykazuje właściwości m.in. antyseptyczne, antywirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwalergiczne ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wiszniewska M. Alergia dróg oddechowych na grzyby pleśniowe uwarunkowana ekspozycją komunalną i zawodową: występowanie, czynniki ryzyka, obraz kliniczny, Łódź 2007.
- Jahnz-Różyk K., Gawlik R., Kupczyk M., Alergologia w praktyce klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2023.
